ناظر چاپ کیست و چه وظایفی دارد؟
از وظایف ناظر چاپ می توان به نظارت بر مرحله تهیه کاغذ و مقوا و نظارت بر مرحله فرم بندی و تهیه زینک و چک کردن رنگ ها قبل از چاپ و چک کردن خط تا بروشور و کاتالوگ اشاره کرد.
ناظر چاپ مسئول انجام درست مراحل مختلف چاپ برای دستیابی به بیشترین حد کیفیت است. از آنجایی که چاپ انواع گوناگونی دارد و هر نوع از آن نیز مراحل مختلفی دارد، پس نمی توان برای همه ناظران چاپ یک دستور ثابت در نظر گرفت.
چاپ مجموعه ای از کارهای معین و مستقل از یکدیگر است که براي انجام دادن آن به تخصص های مختلف نیاز است. بنابراین چاپ یک فرآیند است که چندین مرحله کاری دارد. برای به انجام رساندن بهتر هر مرحله از يك فرآيند، نظارت مستمر، امری مهم و اساسي است؛ از این رو در هر سفارش چاپی حضور یک فرد به عنوان ناظر چاپ ضروری است.
چرا فرايند چاپ، نیازمند نظارت است؟
ناظر چاپ، مسئول انجام درست مراحل مختلف چاپ، برای دستیابی به بیشترین حد کیفیت است. از آنجايي که چاپ انواع گوناگونی دارد و هر نوع از آن نيز مراحل مختلفی دارد، پس نمی توان براي همه ناظران چاپ، یک دستور ثابت در نظر گرفت. به همین دلیل هر یک از انواع چاپ، نيازمند نظارت خاص خود است و ناظر ويژه اي دارد. برای نمونه ناظر چاپ سیلک اسکرین با ناظر چاپ افست و ناظر چاپ فلکسو متفاوت است.
اما به دليل کاربرد گسترده چاپ افست در صنعت نشر کتاب و روزنامه و ارتباط تنگاتنگ طراحان گرافیک و عکاسان با آن، آگاهي از وظايف ناظر چاپ افست اهمیت بیشتری دارد.
نظارت بر چاپ از کجا آغاز می شود؟
ممکن است چنین تصور شود که کار ناظر چاپ، از هنگام چاپ و در چاپخانه آغاز مي شود، اما چنین نیست؛ کار نظارت بر چاپ از زمان طراحی و خرید مواد محصول چاپی، آغاز و تا زمان تحویل محصول چاپی به انبار و یا مراکز پخش و حتي فروش آن ادامه می یابد. زیرا کیفیت چاپ و محصول چاپی علاوه بر وابستگی به فرايند چاپ، به مواد به کار گرفته شده و چگونگی جابه جایی محصولات تولید شده نیز وابسته است.
یکی از مهمترين مسائلي که ناظر چاپ افست بر آنها نظارت دارد، كفيت مواد مصرفي چاپ شامل (مركب، كاغذ، مقوا، پلاستیک و …) و ويژگي هاي مربوط به آنهاست.
شناخت کاغذ و مقوا آیا برای ناظر چاپ امری حیاتی به شمار می آید؟
کاغذ و مقوا از مهم ترین سطوح چاپ شوندۀ مورد استفاده در چاپ های مختلف بویژه چاپ افست است. برخی از ویژگی های کاغذ و مقوا (رنگ، جنس و …) تأثیر مستقیمي بر کیفیت چاپ دارند و ناظر چاپ علاوه بر شناخت این ویژگی ها باید به تأثير آن ها بر چاپ توجه کافی داشته باشد. اين ويژگي ها شامل اندازه كاغذ، راه و بيراه، جرم و ضخامت و انواع كاغذهاي مورد استفاده در چاپ و درخشش و سفيدي و بازتاب آن ها هستند.
کنترل و مدیریت رنگ توسط ناظر چاپ
به طور کلی می توان گفت که کار نظارت بر چاپ، با توجه به دقت مورد انتظار و ابزار به کار گرفته شده می تواند یک کار بسیار ساده و یا یک فرایند به نسبت پیچیده باشد، عامل مهمي كه این فرآیند را ساده یا پیچیده می کند در درجه نخست اقتصاد است. کار است، ممکن است محصول چاپی که شما قرار است نظارت بر چاپش را انجام دهید به عنوان مثال یک خبرنامه تبلیغاتی محلی باشد و برای سفارش دهندگانش فقط درستی شماره تلفن و آدرسشان كفايت كند، در این صورت استفاده از ابزارهای دقیق اندازه گیری چاپ به صرفه نیست و حتی نوعی وقت تلف کردن خواهد بود و يا ممکن است محصول چاپی مورد نظارت، به عنوان مثال یک کاتالوگ از آثار نقاشی هنرمندان بسیار مشهور باشد، در اینجا نظارت تا حد ممکن باید درست انجام شود، زیرا سفارش دهنده حتماً از شما خواهد پرسید كه کاتالوگ چاپ شده، نزدیک ترین عکس از نقاشی ها را داشته و کوچکترین تفاوتی با اصل اثر نداشته باشد. ما در اینجا کوشش می کنیم فرایند یک نظارت براي چاپ محصول متوسط را شرح دهیم.
مهمترین نکاتی که ناظر چاپ باید به آن توجه کند.
- پیش از هر كار روش تولید را مشخص کنید، ممکن است محصول چاپی شمارگانی بسیار بالا داشته باشد در این صورت استفاده از ماشین های چاپ ورقی مقرون به صرفه نیست، همچنین ممکن است شمارگان محصول چاپی بسیار کم و حتی انگشت شمار باشد، و شما ناچار باشید از چاپ دیجیتال استفاده کنید، بنابر این انتخاب روش تولید مرحله اول شروع یک کار چاپی است.
- پس از انتخاب روش تولید، شما باید ویژگی های مربوط به سطح های چاپ شونده (كاغذ و مقوا) منطبق با روش چاپ را بررسی کنید. ممکن است شما یا سفارش دهنده علاقه به استفاده از نوع به خصوصي از سطح چاپ شونده داشته باشد، برای مثال ممکن است سفارش دهنده برای هماهنگی با سایر تولیدات پیشین بخواهد از همان کاغذ یا مقوایی استفاده کند که پیش تر در محصولاتش استفاده کرده است و یا اینکه در بازار فقط یک یا دو نوع سطح چاپ شونده موجود باشد، بنابر این شما ناچارید نوع مرکب متناسب با آن كاغذ يا مقوا را انتخاب کنید، برای این کار جداول استانداردي وجود دارد که از سوی تولید کنندگان هر محصول ارائه می شود، برای مثال کاغذهای مات، نوع مرکب خاص خود را دارند و کاغذهای براق نیز چنین اند.
به طور کلی منبع این اطلاعات تولید کنندگان و فروشندگان هستند، و چون شرایط تولیدشان همواره در حال تغییر است حتما باید اطلاعات روز را از آن ها به دست آورید.
- پس از تعیین روش تولید و مواد، که میتواند سطح چاپ شونده (كاغذ و مقوا) و نوع مرکب چاپ باشد، باید فایل و یا سند آماده به چاپ را از طراح تحویل گرفت، مهم است كه فایل روی لوح فشرده ، با درج تاریخ و حتی امضا و همراه با نمونه پرینت باشد. بسیاری از سوءتفاهم های مربوط به کارهای خراب شده و اشکالات چاپی به علت آن است که افراد نمی پذیرند که خطای بوجود آمده مربوط به کار آنها بوده است.
نمونه یا ماکت کار چاپی بسیار مهم است، نمونه باید با استاندارد کیفیت روش توليد و مواد چاپی که انتخاب شده مطابقت داشته باشد. برای مثال اگر قرار است یک پوستر بر کاغذ تحریر در روش افست چاپ شود، نمونه نباید بر کاغذ عکاسی ارائه شود. همچنین نوع فایل مهم است و باید به شکل استاندارد تهیه شده باشد، معمولاً قالب این فایل PDF است.
- نخستين مرحله در چاپ افست، لیتوگرافی است، لیتوگراف دو وظیفه مهم بر عهده دارد، اول مونتاژ یا فرم بندی و دوم تهیه فیلم و پلیت و یا فقط پلیت. مونتاژ و یا فرم بندی که بیشتر در محصولات چاپی چون کتاب و مجله کاربرد دارد و با صحافی ارتباط دارد *.
اگر کار چاپی مورد نظارت نیاز به فرم بندی دارد حتماً صحاف و لیتوگراف را با هم مرتبط کنید تا نقطه نظرهای فنی خودشان را به اشتراک گذارند.
همچنین لیتوگراف باید از روش چاپ، نوع سطح چاپ شونده و مرکب اطلاع پیدا کند، شکل، تراکم و زاویه هافتن ها، تابعی از شرایط مواد و روش تولید است که یک لیتوگراف باید از آنها اطلاع داشته باشد. محصول نهایی لیتوگرافی پلیت است، که به ماشین چاپ نصب می شود. اما تهیه پلیت با دو روش انجام می شود. در روش قدیمی تر که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد ابتدا از فایل فیلم و از فیلم پلیت تهیه میشود و به آن CTF می گویند و روش جدیدتر آن است که بدون واسطه از فایل، پلیت تهیه مي شود که به آن روش CTP میگویند . بنابراین از هر روش که استفاده شود این پلیت است که باید طرح را روی سطح چاپ شونده انتقال دهد، پس کنترل کیفیت پلیت بسیار اهمیت دارد. و چون پلیت حاوی هافتن ها است، بنابراین باید از صحت و درستی هافتن های قرار گرفته بر پلیت اطمینان حاصل کرد. این کار با ابزاری به نام آی سی پلیت ICPLATE انجام می شود.
- پس از انجام لیتوگرافی، سطح چاپ شونده (كاغذ، مقوا)، مرکب و پلیت ها را باید تحویل چاپخانه داده، بهتر است سطح چاپ شونده ۲۴ ساعت قبل از شروع چاپ در چاپخانه قرار داده شود تا هم دما و هم رطوبت چاپخانه شوند.
ممکن است برخی از پلیت ها در هنگام حمل و نقل و در اثر عوامل دیگر صدمه دیده باشند، از اپراتور دستگاه چاپ بخواهید پلیت ها را کنترل کند تا در صورت نياز دوباره پلیت تهیه شود. از صحت دستگاه چاپ اطمینان پیدا کنید، مرجع شما در این مورد فقط اطمینان به متصدی چاپخانه است.
اپراتور پس از بستن پلیت ها در جای خودشان در دستگاه چاپ و قراردادن سطح چاپ شونده در منبع تغذیه ماشین، شروع به گرفتن نمونه و تنظیم ماشین چاپ می کند.
پس از آنکه کار تنطیم تمام شد، اپراتور از شما می خواهد کار را مورد ارزیابی قراردهید و اگر منطبق با کیفیت مورد نظرتان هست، کار چاپ انجام شود. در اینجا ارزیابی شما باید بر اساس اندازه گیری عناصر رویت فرم چاپی در شرایط نور استاندارد باشد.
نظارت بر چاپ از چه مرحله ای آغاز می شود و وظیفه ناظر چاپ چیست؟
ممکن است تصور کنید که کار ناظر چاپ از هنگام چاپ و در چاپخانه آغاز می شود، اما چنین نیست و کار نظارت بر چاپ از زمان طراحی گرافیک محصول و خرید محصول چاپی اعم از خرید کاغذ شروع می شود و تا زمان تحویل محصول چاپی و رسیدن آن به دست مشتریان و مراکز فروش ادامه دارد. یکی از عواملی که در کیفیت نهایی محصول چاپی بسیار اهمیت دارد ، کیفیت کاغذ و دستگاه چاپ و حتی ماشینچی که قرار است کار را چاپ کند ، است.
از مهمترین نکاتی که ناظر چاپ باید به آنها توجه کند می توان به موارد زیر اشاره کرد :
کاغذ و مقوا
کاغذ و مقوا از مهم ترین سطوح چاپ شوندۀ مورد استفاده در چاپ افست هستند، برخی از ویژگی های این مواد ( رنگ ، جنس و …) ، تأثیر مستقیمي بر کیفیت چاپ دارند و ناظر چاپ علاوه بر شناخت این ویژگی ها باید به تأثير آن ها بر چاپ توجه کافی داشته باشد. اين ويژگي ها شامل اندازه كاغذ، راه و بيراه، جرم و ضخامت و انواع كاغذهاي مورد استفاده در چاپ و درخشش و سفيدي و بازتاب آن ها هستند.
اندازه کاغذ
کاغذ به سبب کاربرد گسترده ای که در زندگي انسان دارد در سراسر جهان تولید می شود. تمام کاغذهای تولید شده، نخست در یک عرض معین و طول نامشخص به صورت «رول » تولید می شوند. بخشی از این کاغذها به همان صورت رول شده در چاپ افست رول، برای کارهای پرشمار مانند روزنامه مورد استفاده قرار میگیرند و بخش دیگری از آن ها توسط تولیدکنندگان کاغذ در اندازه های استاندارد به صورت ورق و در بسته های ۱۰۰ تا ۵۰۰ تایی که به آن «بند » میگویند به بازار عرضه می شود. كاغذها اندازه هاي گوناگوني دارند اما از يك استاندارد بين المللي و ملي پيروي ميكنند. با توجه به اينكه قوانین «سازمان استاندارد ملی ایران » از استاندارد جهانی (ISO) استفاده میکند. بنابراین اندازه بیشتر کاغذهای ارائه شده در بازارهای کاغذ ایران، مطابق با «استاندارد جهانی اندازه کاغذ است. اما با توجه به سابقه دیرین تولید کتاب در ایران، بیشتر محصولات چاپی مانند کتاب و مجله در اندازه های رایج در ایران تولید می شوند. این اندازه های رایج نیز برای کاهش دور ریز کاغذ و سایر هزینه ها، با اندازه های استاندارد جهانی کاغذ تا حدودی مطابقت داده شده اند.
وظایف ناظر چاپ به شرح زیر است :
• نظارت بر مرحله تهیه کاغذ و مقوا
• نظارت بر مرحله فرم بندی و تهیه زینک
• چک کردن رنگ ها قبل از چاپ
• چک کردن خط تا بروشور و کاتالوگ
• چک کردن شماره صفحات کاتالوگ و گرفتن تاییدیه مشتری از ماکت تولیدی کاتالوگ
• چک کردن رنگ ها در نرم افزارهای طراحی مانند فتوشاپ و کورل و ایلیستریتور
• شناخت مواردی مانند ترام یا اورپرینت یا زاویه های ترام و درصد ترام
• شناخت انواع کاغذ ها
• چک کردن رنگ ها و روی هم خوردگی ها در موقع چاپ کاتالوگ یا چاپ بروشور یا دیگر اقلام چاپی
• شناخت انواع پوشش ها
• نظارت و شناخت بر صحافی اقلام چاپی
• چک کردن بسته بندی اقلام چاپی
• تحویل کار به مشتریان
با سلام و خسته نباشید
خواستم ازتون بپرسم شیوه تنظیم دستگاه چاپ رو بگید(مغز دستگاه و تنظیمات ش)
و میلی متری و رنگ و هر چه که لازم است با تشکر ایمیل بدین توضیحات ممنونتون میشم
با سلام ، دقیقا منظورتون رو از سوالتون نفمیدم ، اگر امکان داره بیشتر توضیح بدید .
چطور و از کجا میشه یاد بگیریم که نظارت بر چاپ رو کامل مسلط باشیم؟