چاپ بالشتکی نوعی فرآیند چاپ است که در آن تصویری ۲ بعدی روی یک شی سه بعدی منتقل می شود این کار مثل انجام فرآیند چاپ افست به صورت غیر مستقیم انجام میشود. در این فرآیند تصویر روی پلیت چاپ (کلیشه) از طریق یک پد سیلیکونی روی یک لایه (سطح چاپی) منتقل می شود.
چاپ بالشتکی در بسیاری از صنایع مانند پزشکی، اتوماسیون، الکترونیک و تجهیزات، لوازم ورزشی و اسباب بازی به کار می رود. همچنین می توان از مرکب های رسانا، انواع چسبها، رنگ ها و روغن ها در آن استفاده کرد. تغییرات فیزیکی در لایه مرکب روی کلیشه و پد باعث می شود تا تصویر گراور چاپ شده به پد چسبیده و سپس روی لایه دیگر (سطح چاپی) منتقل شود. ویژگی های منحصر به فرد پد سیلیکونی باعث می شود تا تصویر از روی سطح صافی بلند شده و به روی انواع سطوح منتقل شود (مانند سطوح صاف، استوانه ای، مدور، زوایای ترکیبی، بافتها، سطوح تورفته و بیرون آمده).
چاپ بالشتکی یا چاپ تامپو چیست؟
در واقع چاپ گود غیر مستقیم است. در این نوع چاپ، فرم چاپی مستقیما باسطح چاپی تماس پیدا نمی کند.بلکه این تماس از طریق بالشتک و یا غلتک انجام می گیرد.تاریخچه چاپ بالشتکی بر میگردد به روشی که باری اولین بار ، برای چاپ صفحه ساعت در سوئیس ابداع شد و در آن از یک بالشتک ژلاتینی استفاده گردید. تکامل جدی این روش چاپی زمانی انجام گرفت که ساخت بالشتک هایی از جنس سیلیکون امکان پذیر شد. در ساخت و قالب ریزی بالشتک های سیلیکونی نیازی به حرارت نیست، در نتیجه ،بروز مشکلات ناشی از ذوب کردن مواد در آن وجود ندارد.
در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی اولین دستگاه چاپ بالشتکی که با موتور برقی کار می کرد ساخته شد.طی سی سال گذشته از این روش برای چاپ رویاشیائ با سطوح هندسی و غیر هندسی و با مواد مختلف استفاده شده است.
فرم چاپ بالشتکی معمولا به صورت مسطح و از نوع فرم های گود می باشد.به این فرمها کلیشه گفته می شود.مرکب بر روی بخش هایی از فرم که حاوی اطلاعات و در نتیجه گود می ابشد قرار می گیرد.تماس بالشتک سیلیکونی با کلیشه باعث می شود که مرکب از روی فرم به روی سطح سیلیکونی بالشتک انتقال یابد.در اینجا بالشتک مانند یک مهر ژلاتینی عمل می کند و بدین ترتیب امکان چاپ روی سطوح مختلف را فراهم میسازد.
این شیوه چاپ در گروه چاپ های گود قرار می گیرد، این مسئله به دلیل استفاده از کلیشه گود در فرآیند چاپ می باشد. از ویژگی‌های این شیوه امكان چاپ، روی مواد مختلف و متنوع هم از نظر جنس مواد و هم از نظر شکل هندسی آنها می باشد بطوریکه با این روش می توان بر روی سطوح صاف، منحنی، گرد، محدب و حتی کره عمل چاپ را انجام داد. واسط چاپ در چاپ تامپو، لاستیکی از جنس سیلیکون است که به آن تامپون (Tampon) می گویند. این شیوه چاپ بسیار شبیه به مهرهای لاستیکی است با این تفاوت که در مهر حروف برجسته است اما در چاپ تامپو لاستیک سیلیکونی برجستگی ندارد و نقش را به شیوه ای دیگر به سطح قابل چاپ منتقل می کند.
مراحل انجام چاپ تامپو چگونه است ؟
لازم است که از طرح مورد نظر فیلم تفکیکی (برای کارهای CMYK ) تهیه شود. از فیلم های هر رنگ کلیشه فلزی یا فتو پلیمری تهیه می شود که البته نوع کلیشه فلزی به دلیل مقاومت بالاتر در طی مراحل چاپ تامپو، استفاده بیشتر دارد. در صورت استفاده از کلیشه فتوپلیمری، شبیه به کلیشه های فلكسو، بایستی دارای ضخامت کم و سفتی بسیار باشند. اکنون از هر رنگ، یک کلیشه تهیه شده است که ترامها در روی آن به شکل گود هستند. هر کلیشه را در محل از پیش تعيين شده در ماشین چاپ تامپو قرار می دهند. در کنار هر رنگ کلیشه، مخزن رنگ به علاوه غلطک و تیغه های مربوطه قرار گرفته است. غلطک رنگ، از مخزن رنگ مربوطه به روی کلیشه کشیده می شود و درون گودی های کلیشه که همان نقش های مورد نظر است پر از رنگ می شود. یک تیغه رنگهای اضافه را از روی کلیشه جمع می کند. لاستیک سیلیکون از بالا به روی کلیشه یا گراوور فرود آمده و نقش را به روی خود منتقل می کند، سپس بطور اتوماتیک بالای سر موضوع قابل چاپ قرار گرفته و به آرامی بر سطح مورد نظر فرود می آید. بدین ترتیب نقش مورد نظر از روی گراور به موضوع ما منتقل می شود. در مورد رنگهای لیزر به همین ترتیب عمل شده و کار نهایی ما با طراحی چهار رنگ به چاپ خواهد رسید.
چاپ تامپو به دلیل آماده سازی نسبتا ارزان و ماشین آلات نیمه اتوماتیک در تیراژهای کم برای بسیاری از کارهای چاپی مورد استفاده قرار می گیرد. در این شیوه چاپ به دلیل فشاری که تامپون به سطح چاپ شونده وارد می کند پشت سطح چاپ شونده بایستی محکم باشد مثلا در چاپ روی لیوانهای پلاستیکی ابتدا بایستی قالبی به اندازه لیوان تهیه کرد تا در هنگام چاپ درون لیوان قرار گیرد.
با توجه به شیوه چاپ و استفاده از لاستیک سیلیکونی، در هنگام طراحی بایستی به ابعاد و موضوع مورد نظر جهت چاپ دقت کرد. تامپون به راحتی بر روی سطوح مختلف می نشیند بنابراین در هنگام چاپ روی سطوح منحنی، محدب، کرد و اشکالی از این قبیل بایستی بسیار دقت کرد و امکانات چاپخونه مورد نظر را سنجید چرا که ممکن است نقش در یک قسمت از کار بسیار پر رنگ و له شود و در قسمت دیگر کمرنگ.
با چاپ تامپو روی چه موادی می توان چاپ زد؟
پلاستیک، ظروف pet ، چینی، فلز، CD
اشکال قابل چاپ : سطوح تخت، منحنی، گود، محدب، گرد، کره.
کالاهای چاپ شده با این روش : ظروف بستنی، ماست، خامه و … لیوانهای پلاستیکی، خودکار، ظروف زیرلیوانی، CD ظروف پلاستیکی محصولات بهداشتی آرایشی
تاریخچه چاپ بالشتکی
از اواخر ۱۹۶۰ روش چاپ قدیمی که در صنایع به کار می رفت به موفقیت قابل توجهی دست یافت. چاپ بالشتکی برای مصارف جدیدتر و گسترده تری طراحی شده بود و با کمک پدهای سیلیکونی و ساخت ماشین های جدید حرکتی رو به رشد را طی می کرد. سازندگان دستگاههای چاپ بالشتکی چند برابر کار کرده و نیاز بازار به انواع چاپ و تزئینات را به گونه ای ساده و ارزان برطرف ساختند. چاپ بالشتکی امکان طراحی های جدید را برای مهندسان و طراحان فراهم می سازد و در نتیجه محصول جذاب تر شده و کاربرد بیشتری می یابند.
فرآیند چاپ بالشتکی یا تامپو
چرخه چاپ بالشتکی ابتدا مرکب را روی کلیشه تصویر پلیت ریخته و تمام تصویر را با آن بپوشانید. سپس ظرف محتوی مرکب را کنار گذاشته و مرکب اضافی را برمی‌داریم. وقتی لایه مرکب در معرض هوا قرار گیرد حالت چسبناک به خود می گیرد. به همین ترتیب مرکب به پد انتقال و سپس به لایه چاپی مورد نظر می چسبد. پد انتقال برای یک لحظه روی پلیت چاپ پرس می شود. در حالی که پد فشرده می شود هوا را بیرون هل داده و باعث می شود. تا مرکب از روی کلیشه تصویر به روی پد منتقل شود.
وقتی پد انتقال را بلند می کنید، لایه مرکب اچسبناک در قسمت کلیشه تصویر روی پد می چسبد. مقدار اندکی از مرکب نیز روی پلیت چاپ باقی می ماند. وقتی پد انتقال به جلو می رود، ظرف محتوی مرکب نیز حرکت می کند تا تصویر کلیشه شده را روی پلیت چاپ با مرکب بپوشاند. ظرف مرکب دوباره روی تصویر پلیت را می پوشاند تا برای مرحله بعدی آماده شود. پد انتقال روی لایه مورد نظر پرس شده و لایه مرکب که از پلیت چاپ گرفته بود را روی سطح چاپی منتقل می کند. سپس از روی لایه نهایی بلند شده و به جایگاه باز می گردد. بدین ترتیب یک چرخه چاپ کامل می شود.
فناوری های رابط پلیت و مركب
سیستم آبراه مرکب باز (قدیمی ترین فناوری)
سیستم های چاله مرکب باز از یک آبراه برای مرکب استفاده می کنند که پشت پلیت چاپ جای گرفته است. یک میله نیز روی پلیت را با مرکب پوشانده و یک تیغه داکتر نیز مرکب اضافی را از روی سطح پليت بر می دارد تا مرکب تنها در قسمت تصویر کلیشه باقی مانده و برای جذب به پد آماده شود.
سیستم مخزن مرکب در بسته (جدید ترین فناوری)
در سیستم های مخزن مرکب در بسته از یک ظرف مهر و موم شده استفاده می شود که به جای تأمین مرکب، میله پخش و تیغه داکتر به صورت یکجا عمل می کند .
بالشتک های چاپی
پدها معمولا سه بعدی بوده و با قالب لاستیک سیلیکونی ساخته می شوند. این پدها به عنوان ابزاری برای انتقال مرکب از پلیت چاپ و انتقال آن به سطح نهایی عمل می کنند. اشکال و سختی این پدها بسته به مصارف آنها متفاوت سه دسته بندی کلی برای انواع پدها وجود دارد:
پدهای مدور، پدهای باریک و بلند بهنام پدهای میله ای و اشکال متنوع (مرکب، مثلث و غیره) به نام پدهای حبه ای در هر گروه نیز اندازه کوچک، متوسط و بزرگ قرار دارد. همچنین می توان برای مصارف خاص پدهایی با اشکال متناسب با کاربرد خود تهیه کرد.
پلیت تصویر
پلیت های تصویر برای کلیشه سازی تصویر رول سطح آن به کار می روند. کار آنها نگه داشتن مرکب در حفره های گراور شده است و بدین ترتیب پد می تواند مرکب را به صورت لایه‌ای و به شکل تصویر مورد نظر بلند کرده و روی سطح چاپی مورد نظر منتقل کنند.
دو نوع ماده اصلی برای تهیه پلیت چاپ وجود دارد: فتو پلیمر و استیل پلیت های فتو پلیمری متداول تر بوده و استفاده از آن ساده است.
پلیت های استیل نیز دارای دو نوع هستند استیل نازک که برای تیراژهای متوسط تا بالا و استیل ضخیم برای تیراژهای بالا. معمولا سازندگان پلیت انواع پلیت های استیل را میسازند، زیرا تهیه آن به تجهیزات تخصصی نیاز دارد.
مرکب چاپ
از مرکب برای مشخص یا تزئین کردن تصاویر به کار می رود. مرکب ها انواع شیمیایی وجود دارند تا با تمام مواد چاپی هماهنگ باشند. مرکب های چاپ بالشتکی با پایه حلال بوده و باید در هنگام مصرف آنها را با مواد افزودنی ترکیب کرد. مرکب ها معمولا در عرض چند ثانیه خشک می شوند، البته خشک شدن کامل به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. شرایط آب و هوایی نیز تا حد زیادی عملکرد مرکب چاپ بالشتکی را تحت تأثیر قرار میدهد. همیشه هنگام تعیین محل چاپگر بالشتکی این نکته را به یاد داشته باشید.
یک چارچوب داشته باشید تا لایه را ثابت نگه دارید که کیفیت چاپ مناسبی داشته باشید حسن این چارچوب ها بسته به کابرد متفاوت است.
ساخت پلیت چاپ
دو روش اصلی برای ساخت پلیت چاپ وجود دارد. یک روش متداول، استفاده از واحد نوردهی UV است که در آن پوزیتو فیلم و گراور شیمیایی یک پلیت فتو پلیمری در معرض نور قرار می گیرد. در روش دوم تحت عنوان کامپیوتر به پلیت به یک کلیشه ساز لیزری نیاز است و در آن یک پلیت پلیمری با لیزر گراور می شود. با این که روش دوم برای چاپ با تیراژ پایین مناسب است نسبت به روش رول دارای چند عیب می باشد.
تهیه پلیت به صورت لیزری فرآیندی است که در آن از پلیتی با روکش پلیمر کم کیفیت استفاده می شود. بنابراین چرخه عمر استاندارد این پلیت‌ها بسیار پایین است. اما در مقابل یک پلیت استیل سخت شده را می توان برای یک میلیون چاپ استفاده کرد.
مراحل چاپ بالشتکی
- بالشتک نسبت به محل کلیشه درموقعیت مناسب قرار می گیرد .
- بعد از قرار گرفتن در موقعیت مناسب به صورت عمودی به روی کلیشه فشار داده می شود.
- مرکب بر روی بالشتک انتقال داده شده و بالشتک به صورت عمودی از روی کلیشه جدا می گردد.
- بالشتک حامل مرکب ، به روی سطح توپ فشار داده شده است تا عمل چاپ انجام گیرد.
- بالشتک با انتقال مرکب چاپ بر روی سطح مورد نظر ، از آن جدا می گردد تا آماده تکرار سیکل چاپ گردد
همان طور که اشاره شد دستگاه های چاپ بالشتکی می تواند به جای بالشتک از غلتک نیز استفاده کنند. کلیشه و واسطه‌ی چاپی در این نوع دستگاه ها استوانه‌ای می باشد.
از امتیازات این روش چاپی متداول بودن آن است، یعنی تا زمانی که کلیشه و غلتک در تماس با یک دیگر بوده و درحال گردش و چرخیدن باشند عمل چاپ ، در صورت تماس غلتک با سطح چاپی صورت می گیرد و نیازی نیست که مرکب دهی چاپ و انتقال سطح چاپ و یا بخشی از آن متوقف گردد. به همین دلیل معمولا در همان خط تولید محصول ، عمل چاپ روی محصول نیز انجام می گیرد.
سلام درمورد چاپ شیشه یا بلور چرا مواردی وجود ندارد چاپ تامپو روی بلور ظروف شیشه ای؟؟؟
ممنون مقاله کامل و جامعی بود، چاپ هدیه‌های تبلیغاتی هم با این نوع از چاپ ممکن هست؟ مثلا هدیه‌های خاص و متفاوت با برش‌های متفاوت منظورم هست.