معرفی ۱۰ تولید کننده برتر کاغذ در ایران

در این مقاله قصد داریم به کسانی که بدنبال بهترین تولید کننده های کاغذ در ایران هستند، لیست ۱۰ تولید کننده برتر کاغذ در ایران را، نسبت به اطلاعاتی که در دسترس داشتیم، به شما معرفی کنیم. برای هر گونه تماس با این تولید کننده ها میتوانید نام آنها را سرچ و با آنها تماس حاصل کنید. لازم به ذکر است این محتوا صرفا جهت آشنایی شما با این شرکت ها جمع‌آوری شده است و مسئولیت خرید از این شرکت ها با خریدار می‌باشد؛ قبل از هرگونه خرید حتما با این شرکت ها تماس و از اطلاعات آنها مطمئن شوید.

تاریخچه تولید کاغذ در ایران

در سال ۱۳۴۴ هجری شمسی مقدمات ایجاد اولین کارخانه کاغذسازی به منظور تولید کاغذ چاپ و تحریر با استفاده از تفاله نیشکر در هفت تپه خوزستان به ظرفیت ۱۰۰ تن در روز فراهم شد. بدین ترتیب زمینه برای تاسیس شرکت کاغذ پارس در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی فراهم شد تا این شرکت با ظرفیت اولیه ۳۵ هزار تن کاغذ، در سال ۱۳۴۹ رسما تولید کاغذ را آغاز کند. کارخانه ای که در همان سال به تولید ۱۲ هزار و ۳۰۰ تن کاغذ چاپ و تحریر دست پیدا کرد. در ادامه این مسیر، در سال ۱۳۵۲، کلنگ بزرگ ترین کارخانه کاغذسازی ایران به نام مجتمع صنایع چوب و کاغذ ایران (چوکا) با مشارکت وزارت صنایع (۶۰ درصد سهام) وزارت کشاورزی و عمران روستایی (۴۰درصد سهام) در کیلومتر شش جاده رضوان شهر به تالش به زمین زده شد و در سال ۱۳۵۷ کار خود را آغاز کرد.

اما با اوج گیری انقلاب بسیاری از کارخانه ها از جمله همین کارخانه کاغذسازی عملا تعطیل شدند. با این وجود پس از پیروزی انقلاب و از سال ۱۳۶۱ تلاش های برنامه ریزی شده ای برای راه اندازی دوباره تولید کاغذ آغاز ش د و با تحویل کارخانه به سازمان صنایع ملی ایران در سال ۱۳۶۴، این تلاش ها به بار نشست و فعالیت این کارخانه از سر گرفته شد.

گرچه این دو مجموعه؛ تنها کارخانه هایی نبود که در ایران کاغذ تولید می کرد. بعدها مراکز دیگری نیز از جمله شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران در سال ۱۳۷۶ راه اندازی شد که به عنوان تولید کننده کاغذ در ایران با ظرفیت ۱۷۵ هزار تن (شامل ۹۰ هزار تن کاغذ روزنامه و چاپ و تحریر و ۸۵ هزار تن کاغذ فلوتینگ) شناخته می‌‎شوند. ضمن آنکه احداث کارخانه صنایع چوب و کاغذ مازندران در سال های اخیر و وجود کارخانجاتی نظیر نئوپان، فیبر و… از جمله دیگر اقدامات در حوزه صنعت کاغذ بوده است.

وضعیت فعلی صنعت کاغذ در ایران

 با وجود پتانسیل های خوبی که در کشورمان داریم اما ایران در جایگاه خوبی در بخش صنعت کاغذ قرار ندارد. این در حالی است که با واردات چوب خام می توانیم محصولات سلولزی از جمله کاغذ بهداشتی، کاغذ روزنامه، چاپ و تحریر و کاغذ بسته بندی تولید کنیم، اما در کنار آن می توان به بازیافت سالانه حدود ۳ میلیون تن کاغذ در جنوب کشور اشاره کرد که اگر بتوانیم از این پتانسیل استفاده کنیم، نه تنها نیاز داخلی که بلکه تمام نیاز برخی از کشورهای همسایه مانند عراق، ارمنستان، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان را نیز تامین کنیم.

اما در عوض متاسفانه سالانه حدود ۳ میلیون تن ساقه نیشکر را می سوزانیم در حالیکه تکنولوژی تولید کاغذ را نداریم و چشم انداز روشنی هم در دستیابی به آن وجود ندارد.

چرا؟ چون ما برنامه ای برای دست یافتن به آن نداریم و حداقل تا دویست سال آینده نمی توانیم به آن تکنولوژی برسیم! چون تکنولوژی تولید کاغذ آنها «های‌تک» است. یعنی با فیلمی سروکار دارد که ۸۰ میکرون برای چاپ و تحریر و یا ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکرون برای کاغذهای بسته بندی نیاز است و از این روی تولید آن دقت بالایی را می طلبد اما در ایران تکنولوژی مورد استفاده در این حوزه بسیار پیش پا افتاده است.

سالانه حدود ۳ میلیون تن ساقه نیشکر را می سوزانیم در حالیکه تکنولوژی تولید کاغذ را نداریم و چشم انداز روشنی هم در دستیابی به آن وجود ندارد.

به همین دلیل بسیاری از سازندگان دستگاه ها به سمت تولید ماشین آلات بسته بندی می روند تا اینکه بخواهند تولید کننده دستگاه تولید کاغذ باشند، به بیانی صنعت تولید کاغذ بیشتر در دست اروپاییان و آمریکایی هاست و در این زمینه خیلی از ما جلوتر هستند

وضعیت ایران در سه بخش اصلی صنعت کاغذ؛ بسته بندی، چاپ و تحریر و بهداشتی چگونه است؟

ما در حوزه چاپ و تحریر با توجه به موارد پیش گفته کاری نمی توانیم انجام دهیم، اگر بخواهیم از جنبه های دیگر به مساله نگاه کنیم، مثلا در حوزه کاغذهای بسته بندی از آن جهت که نقش حفاظتی دارند بیشتر از الیاف بازیافتی استفاده می شود و ما هم در این حوزه مشکلی نداریم.

دلیل اصلی آن هم این است که این حوزه، تکنولوژی بالایی را نمی‌طلبد سه تا چهار کارخانه در صنعت بسته بندی در حال تولید هستند و در شهرهای مشهد و تهران فعالیت می کنند و کاغذهایی مانند تست لاینرو کرافت الاثیر در داخل کشور تولید می کنند. حتی در این حوزه تولیدی به کشورهای منطقه صادرات هم داریم کشورهایی مانند ارمنستان، عراق و افغانستان که به طور مشخص کاغذ تست لاینر به آن جا صادر می شود.

در حوزه چاپ و تحریر، بزرگترین تولید کننده کاغذ چاپ و تحریر کشور، کارخانه پارس است و بعضا می بینیم که دوستان تولید کننده با توجه به اینکه نمی توانند کاغذ دیگری تولید کنند، همین کاغذهای کاهی را به تولید می رسانند. شرایط فوق دلايل متفاوتی دارد از جمله اینکه تحریم ها اجازه ورود تکنولوژی جدید را نمی دهد. در نتیجه تکنولوژی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد برای قبل از انقلاب بوده و تکنولوژی ضعیفی است.

متاسفانه عدم ارتباط بین متخصصان دانشگاهی با تولید کنندگانی که در کارخانه ها مستقر هستند باعث می شود دانش در کارخانه های پیاده سازی نشود و بدین ترتیب ما نمی توانیم افزایش کیفیت را در تولیدات مختلف شاهد باشیم.

حوزه کاغذهای بهداشتی 

در حوزه کاغذهای بهداشتی نیز ما وارد کننده هستیم و بیشتر تولید کنندگان سعی می کنند رول های تیشو را از خارج خریداری کنند و بدین ترتیب در داخل کشور فقط کارهای برشی و مراحل تبدیل کاغذ و بسته بندی را انجام می دهیم، البته در این میان باید به کارخانه کاغذ حریر خوزستان هم اشاره کرد که در این حوزه تولیداتی دارد و به حق که از لحاظ کیفیت نیز وضعیت مطلوبی دارد ولی خوب، تولیداتش محدود است.

آیا مشکل تهیه مواد اولیه برای تولید کاغذ را نداریم؟

بله، همین طور است. ما در تهیه مواد اولیه مشکلی نداریم. پیش از این و تا حدود ۲ سال پیش طبق نظر وزارت ارشاد اجازه واردات مجلات باطله از خارج از کشور را نداشتیم، با اینکه نمی دانم این قانون برداشته شده است یا نه ولی بعضی از کارخانه ها از رانت استفاده می کنند و در این حوزه واردات خوبی هم دارند. اگر کشور بتواند مجلات و روزنامه های باطله را در راستای تهیه مواد اولیه از خارج از کشور وارد بکند، خیلی خوب است، چرا که اگر این محدودیت را برداریم، ماده اولیه ارزان قیمت به دست آمده تبدیل به یک محصول بهتر می شود و به مصرف داخلی می رسد. مشکلی که در این میان وجود دارد ضعف تکنولوژی است. البته عدم ارتباط متخصصان با صنعتگران و به روز نبودن تکنولوژی از جمله مشکلات این بخش است که می توان برای به روز کردن این تکنولوژی ها، از تسهیلات بانکی نیز استفاده کرد. گرچه در حال حاضر بانکها در این زمینه تسهیلاتی ارائه نمی دهند.

بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده در حوزه کاغذ کدام مجموعه‌ها هستند؟

اگر بخواهیم در حوزه روزنامه و کاغذ تست لاینر و کرافت لاینر صحبت کنیم، به خصوص کاغذ تست لاینر، کارخانه چوب و کاغذ مازندران بزرگترین تولید کننده آن است. در حوزه چاپ و تحریر هم که اکثر تولیدات در قالب برگه های تحریر و برگه های کاهی است و از کیفیت پایین تری برخوردار هستند، محصولات توسط کارخانه پارس تولید میشود. گرچه در این میان کارخانه اصفهان در این زمینه از لحاظ کیفیت تولید، متوسط است. در حوزه کاغذهای بسته بندی هم، کارخانه های چوکا، خزر کارتن، کاسپین، میهن کارتن و آسان پک قزوین فعال هستند که تولیداتشان حجم بالایی دارد و در قالب صادرات کاغذهای تست لاینر و کرافت لاينر فعالیت دارند.

اصولا شرکت های موفق در بورس هم حضور فعالی را دارند. چرا به جز چند شرکت، دیگر شرکتهای بزرگ صنعت تولید کاغذ در بازار سهام حضور ندارند؟ آیا مشکل عدم حضور آنهابه دلیل مشکلات و قوانین سازمان بورس است یا خود این شرکت ها تمایلی به این کارندارند و نمی خواهند از معافیت های مالیاتی و سایر مزایای حضور در بورس استفاده کنند؟

مشکلات در زمینه حضور شرکت های صنعت کاغذ در بورس را می توان به چند دسته تقسیم کرد. البته در حال حاضر به جز شرکت کاغذسازی کاوه، کاغذ پارس هم در فرابورس حضور دارد.

اما دلایل چرایی عدم ورود به بورس دیگر شرکتهای کاغذی، به چند دلیل می تواند باشد. یکی از آن ها قوانین دست و پا گیر خود سازمان بورس است. یعنی شرکتها بعضا برخی از شرایطی که باید برای ورود به بورس دارا باشند را ندارند. دوم اینکه برای ورود به بورس بحث تامین نقدینگی شرکت ها وجود دارد که در این میان بسیاری از شرکت ها ترجیح میدهند از طرق دیگر مسائل مالی خود را تامین کنند و در نتیجه برایشان به صرفه است که ورود به بورس نداشته باشند. در این میان وقتی سهام شرکتی بخواهد در بورس منتشر شود، یک سری دردسرها و مسائل خاص برای شرکت ها وجود دارد که بسیاری از آنها را برای حضور در بورس بر حذر می دارد.

اکنون ایران چه رتبه ای را در مصرف کاغذ در آسیا دارا می باشد؟

طبق آمار منتشر شده که به سال ۲۰۰۵ برمی گردد رتبه ایران بین یازدهم تا سیزدهم است، یعنی کشور امارات متحده عربی که حدود ده میلیون جمعیت دارد نصف کشور ایران مصرف کاغذ دارد. این یعنی فاجعه! چرا که ما با هشتاد میلیون جمعیت دو برابر امارات کاغذ مصرف می کنیم.

جالب است! واقعا چرا؟

مصرف کاغذ ارتباط مستقیمی با میزان فرهنگ و سطح آگاهی و دانش آن جامعه دارد. طبق آخرین آمار منتشر شده، در ایران، به ازای هر ۳۸۱ نفر، یک نفر کتاب می خواند و مصرف کاغذ در ایران چیزی در حدود ۳۶ تا ۳۵ کیلوگرم است. اگر بخواهیم حد آرمانی آن را در نظر بگیریم، با کشورهای امریکایی-اروپایی فاصله بسیاری وجود دارد.

من فکر می کنم بزرگترین مشکل در صنعت کاغذ، هماهنگ و یکدست نبودن فعالان این حوزه با هم و تحت لوای یک واحد صنفی است. متاسفانه الان این وحدت رویه وجود ندارد و میان اجزای مختلفی که باید این زنجیره وجود داشته باشد از تامین و تولید کاغذ تا چاپ و بسته بندی و… این اتحاد دیده نمی شود.

بر این اساس بزرگان این صنایع باید در کنار هم جمع شوند و متخصصان را به کار گیرند. در این صورت بسیاری از مشکلات قابل حل خواهد بود. مثلا سال گذشته قرار بود تعرفه واردات چاپ و تحریر ۱۰ درصد افزایش پیدا کند. از سویی همانطور که می دانید اگر قیمت کاغذ وارداتی چاپ و نشر افزایش داشته باشد طبیعتا سطح مطالعه افراد و سرانه مطالعه کشور قطعا کاهش پیدا خواهد کرد. اگر به همین مشکل نگاهی بیاندازیم، می بینیم که اگر تعرفه واردات کاغذهای بسته بندی را افزایش دهیم و به بهانه حمایت از تولید داخلی در کشور اجازه ورود آن را به داخل ندهیم، دست تولید کنندگان داخلی بازتر می شود. یعنی با توجه به اینکه ما در حوزه کاغذ بسته بندی در داخل تولید داریم، دیگر واردات آن نیز بی معناست. بر این اساس با توجه به اینکه در حوزه چاپ و نشر، کشور توانایی لازم را ندارد، هرچه بخواهیم به تولید کنندگان کاغذ رانت بدهیم مثالش می شود تولید پراید. یعنی این صنعت، بیش از این رشد نخواهد کرد. ما آمدیم تعرفه ماشین آلات خارجی را افزایش دادیم تا تولید کننده داخلی بتواند رشد کند، اما متاسفانه بعد از انقلاب هرچه ما به تولید کننده بها دادیم، همان پیکان و پراید تولید شد و هیچ تفاوتی در کیفیت تولید اتفاق نیافتاد .

۱۰ تولید کننده برتر کاغذ در ایران سال ۹۹ 

۱. شرکت کاغذ سازی راشا کاسپین

شركت كاغذ سازي راشا كاسپين ايرانيان با هدف توليد انواع كاغذ بسته بندي( packaging paper)در اسفند ماه سال ١٣٩٢از سازمان صنعت معدن و تجارت استان زنجان جواز تاسيس خود را دريافت نمود و در فروردين ماه سال ١٣٩٣ با سرمايه گذاري ١٠٠درصدي بخش خصوصي با نام “مجتمع كاغذ سازي راشاكاسپين ايرانيان ” به ثبت رسيد.

۲. صنایع کاغذ پارس

اولین تولید کننده کاغذ چاپ و تحریر در ایران

برای تولید خمیر (پالپ) و در پیِ آن تولید کاغذ، دو منبع وجود دارد: استفاده از درخت و محصولات کشاورزی. از آنجا که کشور ایران از به لحاظ اقلیم آب و هوایی و نزولات آسمانی جزء مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود و همچنین از منابع جنگلی وسیع برخوردار نیست، هیچگاه محل مناسبی برای تولید کاغذ از درخت نبوده و نخواهد بود. استفاده از تفاله های کشاورزی که مهمترین آنها باگاس می باشد، یکی از مزیت‌های غیرقابل انکار در ایران و در خاورمیانه به شمار می‌آید. گروه صنایع کاغذ پارس سال ۱۳۴۶ در شمال خوزستان با هدف استفاده از باگاسِ استخراج شده در کارخانه نیشکر هفت تپه تأسیس شد و در سال ۱۳۴۹ به بهره‌برداری رسید. این کارخانه پس از راه اندازی تا مدت‌ها تنها تأمین کننده کاغذ چاپ و تحریر داخل کشور بود اما به دلیل صدمات وارده در طی دوران جنگ تحمیلی و عدم نوسازی و بازسازی در زمان تصدی بخش دولتی، در معرض تعطیلی همیشگی قرار گرفت و وضعیت آن در سال‌های منتهی به ۱۳۹۱ به کمتر از ۲۰% ظرفیت اسمی رسید. مهر ماه سال ۱۳۹۲ فصل جدیدی در گروه صنایع کاغذ پارس آغاز شد. سهام این شرکت به بخش خصوصی و آقای محمدجواد مقدم واگذار و سلسله اقدامات برای بازسازی و نوسازی ماشین آلات، فرآیندها و منابع انسانی آغاز شد و پس از آن طی دو سال فعالیت شبانه روزی کاغذ پارس به بالاترین رکورد تولید و چرخه عمر خود دست یافت؛ همچنین بازارهای صادراتی را نشانه گرفت و سبد محصولات خود را متنوع کرد. امروز کاغذ پارس با اقتدار تنها تولیدکننده خمیر ویرجین شیمیایی در خاورمیانه، تنها تولیدکننده کاغذ چاپ و تحریر شیمیایی، تولیدکننده کاغذ بهداشتی برای لیوان یکبار مصرف و چندین محصول دیگر است، و تا به امروز این محصولات به بیش از ۱۵ کشور دنیا صادر شده است. در راستای توسعه فعالیت‌ها، سهام این شرکت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ در فرابورس تهران عرضه عمومی شد و خوشبختانه در این بازار نیز نام بسیار خوبی از خود به جای گذاشته است که اطلاعات به روز این مجموعه در سامانه بورس و همچنین در بخش سهام این پایگاه قابل رؤیت است. اجرای طرح‌های توسعه در ذیل مجموعه کاغذ پارس در زمینه تولید ظروف یکبار مصرف سلولزی از جمله اقدامات برای ادامه مسیر تعالی و پیشرفت کاغذ پارس است.

• تولید کننده کاغذ کرافت بهداشتی و ارگانیک برای اولین بار در ایران
• تنها تولید کننده خمیر کاغذ ارگانیک در ایران
• اولین واحد تولیدکننده کاغذ چاپ و تحریر در ایران با ۵۰ سال سابقه در امر تولید کاغذ
• تنها تولیدکننده خمیر ویرجین شیمیایی در خاورمیانه، و تنها تولیدکننده کاغذ چاپ و تحریر شیمیایی
• تولیدکننده محصولات صددرصد ارگانیک و سازگار با محیط زیست، با استفاده از محصولات جانبی کشاورزی و گیاهان یکساله
• تولیدکننده اولین کاغذ بهداشتی تأیید شده توسط FDA, BFR و وزارت بهداشت، برای تولید کاغذ و مقوای بهداشتی در صنعت بسته‌بندی
• تولیدکننده کاغذ کرافت بهداشتی برای اولین بار در ایران با استفاده از خمیر صددرصد ویرجین
• مجموعه و شرکت خانوادگی (family company) به همراه ۱۲ شرکت مرتبط با یکدیگر