بسته بندی انعطاف پذیر چیست ؟

وقتی که یک پســر بچه بودم، بطری های شیر را در خانه مان تحویل می دادند. بطری های شیشه ای.

پســر، اوضاع چقدر تغییر کرده است. حالا، شیر که سهل است، نوشابه ها هم به همان قدر احتمال دارد در قوطی یا جعبه هایی با نی باشند.

این  قوطی‌ها بخشــی از یک قسمت خاص از صنعت چاپ و بســته بندی به نام « بسته بندی انعطاف پذیر» هستند. به شــکلی اتفاقی، مجموعه ای از پاور پوینت ها را پیدا کردم که توسط پیتر اسکاتلند برای شرکت  بسته بندی آمریکا به اســم «مروری بر صنعت بسته بندی انعطاف پذیر » تدوین شده اند. در این پاورپوینت ها بسته بندی انعطاف پذیر به عنوان زیر تعریف شده است:

«یک بسته بندی یا ظرف از مواد انعطاف پذیر یا قابل خم شدن، تشــکیل شده است که وقتی خم یا بسته می شوند شکل شــان به راحتی تغییر کند. ساختار آنها ممکن است از کاغذ، ورقه های پلاستیک، فویل یا ترکیبی از اینها بوده و شامل رول ها، کیسه ها ،کیف، برچسب/لفاف، درپوش، شرینک و  ورق های کشسان است» .

اهمیت این موضوع برای من در این است که اینها حوزه های درآمدزا برای مشتریان چاپ و طراحی هستند. بازار در حال رشد است، و به عنوان یک کارگزار چاپ این برایم جذاب است.

افزایش بسته بندی انعطاف پذیر به علت قیمت پائین آن نســبت به بســته بندی سخت و ســفت (برای مثال کارتن های ســفت)، پیشرفت تکنولوژی، مصرف مواد کمتر، و مزایای کاغذ، ورق و فویل هایی است که در این روند استفاده  می شوند.

چگونه بسته‌های انعطاف پذیر چاپ می کنند؟

فن آوری های چاپ تجاری اصلی مورد اســتفاده برای تولید بسته بندی انعطاف پذیر، گراور‌سازی نوردی و فلکسوگرافی هستند. برای یک بررســی مختصر از این فرآیندها باید بگوییم که بر خلاف لیتوگرافی، گراور‌سازی نوردی از صفحات فلزی اســتفاده نمی کند. در عوض، متن و تصاویر یک صفحه و یا بســته بندی مستقیما با استفاده از لیزر به داخل ســیلندر گراور سازی نوردی، ابزار نوک الماسی، یا مواد شیمیایی حکاکی می شوند. هر چقدر حکاکی های روی سیلندر عمیق تر باشند (با تصاویر، مواد جامد، صفحه نمایش، و انواع متشکل از نقاط)، تصاویر پر رنگ تر خواهند بود. همانطور که سیلندر چاپ غلطان می چرخد مرکب سوراخ ها را پر  میکند. سپس یک تیغه مرکب اضافی را پاک می‌کند. سپس سیلندر گراور سازی نوردی غلتان با شــبکه‌ی کاغذ تماس پیدا  میکند (یک رول، نه ورق) و مرکب را بر روی بســتر می ریزد. حرارت جوهر کاغذ را قبل از وارد شــدن واحد رنگ بعدی، خشک می‌کند.

همانطوری که  میبینید این فرایند شامل ریختن مستقیم جوهر بر روی کاغذ است،برخلاف لیتوگرافی چاپ افســت (که در آن تصویر از صفحه ی فلزی به بلنکت و بعد به ســطح چاپ منتقل  میشــود.) همچنین این یک فرآیند حک کردن نقش روی سطح سخت است (برخلاف فرایند روند نقوش برجسته)، چرا که سوراخ مرکب درون سیلندر گراور سازی نوردی به صورت تو رفتگی است.

گراور غلتکی یک انتخاب خوب برای  بسته بندی انعطاف پذیر است، زیرا باعث کیفیت اســتثنایی در چاپ های طولانی می شود (به عنوان مثال  میلیون‌ها تصویر). به علاوه ، امکان چاپ سفارشــی روی شبکه هایی از فویل، ورق نازک یا کاغذ را  میدهد. بنا به گفتــه ی ویکی پدیا «توانایی چاپ بر روی لایه های نازک مانند پلی اســتر ،OPP، نایلون، و PE، که طیف گسترده ای از ضخامت را دارند، معمولا ۱۰ تا ۳۰ میکرومتر است».

علاوه بر اینکه باید صدها هزار تصویر چاپ کرد تا این فرایند صرفه اقتصادی داشــته باشد، نکته منفی این است که متن و تصاویر از نقطه درست شده اند .

چاپ انعطاف پذیر

ویکیپدیا اصطلاح «چاپ انعطاف پذیر» را به عنوان «نسخه مدرن از دستگاه لترپرس اســت که می تواند بــرای چاپ بر روی تقریبــا هر نوع بســتری، از جمله ورق های پلاستیک و فلزی، سلفون، و کاغذ استفاده شود» تعریف  میکند.

چاپ انعطاف پذیر (فرایند نقوش برجســته در مقابل فرایند روند تصویر حکاکی شده روی مواد سخت در گراور ســازی نوردی) از صفحه های پلاستیکی با تایپ و تصویر برجسته استفاده می کند تا روی شــبکه های کاغذ، ورق ،پلاســتیک و غیره چاپ کنــد. لیزر و یا مواد شیمیایی برای  نقش بندی صفحات برجســته اســتفاده می‌شــوند، که در دستگاه چاپ به ترتیب ثبت دقیق نصب شده اند. دســتگاه چاپ، مرکب را روی صفحات  میریــزد، و یک تیغه هر گونه مرکب اضافی را قبــل از اینکه صفحات تصویر را بر روی بستر ثبت کنند حذف می کند.

فن ‌آوری‌های دیگر اگــر چه روتوگراوور و فلکســوگراف فن آوری هــای انتخابی برای  بســته بندی انعطاف پذیر اســت، برخی از بسته های چاپ انعطاف پذیر از طریق چاپ صفحه سفارشــی (برای تیــراژ بــالا) یا چاپ دیجیتال (برای تیراژ بســیار کم) انجام  میشود.

همانطور که سایر تکنولوژی های تجارتی در حال رشــد هســتند این تجارت هم رو به رشــد اســت، احتیاج به آگاهی از آنچه بسته بندی انعطاف پذیر، ظاهر آن و نحوه تولید آن اســت، لازم اســت.

پنج دلیل برتری بسته بندی انعطاف پذیر

گرایش به بسته بندی انعطاف پذیر به دلایل مختلف از جمله کاهش هزینه تولید، راحتی مصرف کننده و … در مقابل استفاده از بسته بندی های سخت مانند فنجان و بطری در صنعت نوشیدنی در حال افزایش است.

نظرسنجی ها از فعالان صنعت نوشیدنی در جهان نشان می دهد که گرایش به بسته بندی انعطاف پذیر در مقابل بسته بندی های پلاستیکی سخت رو به افزایش است.

بسته بندی پلاستیکی سخت شامل فنجان ها، بطری ها، قوطی ها و موادی از این دست است اما بسته بندی انعطاف پذیر از کاغذ، پلاستیک نرم آلومینیوم با هر ترکیبی از این مواد تهیه می شود، که قابل انعطاف است.

در نظرسنجی های انجام شده دست کم ۵ دلیل برای گرایش به بسته بندی انعطاف پذیر ذکر شده است؛

• ۴۹  درصد فعالان صنعت نوشیدنی می گویند به دلیل کاهش هزینه تولید از بسته بندی انعطاف پذیر استفاده می کنند .
• ۴۵ درصد گفته اند مشتریان و مصرف کنندگان با بسته بندی انعطاف پذیر راحت تر هستند.
• ۴۵ درصد گفته اند حمل و نقل بسته بندی انعطاف پذیر راحت تر است.
• ۳۹ درصد گفته اند این بسته بندی با سبک زندگی مصرف کنندگان هماهنگتر است.
• ۳۷ درصد هم گفته اند استفاده از این نوع بسته بندی تاثیر منفی محیط را بر کسب و کار آنها کاهش می دهد.

دریک تقسیم بندی کلی ساختارهای مختلف بسته بندی ها را می توان به دو بخش انعطاف پذیر یا نرم و غیر انعطاف پذیر یا سخت، تقسیم کرد. برای هر بسته با توجه به اهداف تولید و نیاز و نظر خریداران، عوامل فروش و توزیع و در نظر گرفتن مسائل فنی و زیبایی شناسانه، باید ساختاری را از میان زیر مجموعه های این دو گروه برگزید.

بسته بندی های انعطاف پذیریا نرم سهم بزرگی از صنایع بسته بندی، به ویژه در بخش مواد غذایی را به خود اختصاص داده اند و به دلیل مزایایی چون سادگی، مقبولیت و برقراری ارتباط با مصرف کنندگان، ارزانی و زیبایی نسبی، روز به روز بیشتر مورد توجه قرار می گیرند.

بخش مهمی از بسته بندی های انعطافپذیر، بسته های چند لایه هستند که تولید آن ها در چند دهه ی گذشته، رشد چشمگیری داشته است. هرچند بسته های غیر قابل انعطافی با ساختار چند لایه موجود است، اما در بخش بسته بندی های انعطاف پذیر، این بسته ها بسیار متنوع و کارآمد بوده اند.

زمانی که دو یا چند لایه از مواد مختلف به هم چسبانده یا لمینیت می شود. نه تنها ضخامت آن افزایش یافته و خصوصیات هر لایه در بسته ی نهایی وجود دارد، بلکه ویژگی های تازه ای نیز پدید می آید که در هر لایه به تنهایی موجود نبود. انواع، پاکت ها، کیسه ها، جعبه ها و قوطی های چندلایه با مصارف و کاربردهای گوناگون در صنعت بسته بندی به ویژه در صنایع غذایی جولان می دهند.

یکی از انواع بسته بندی های چند لایه، پاکت ها یا کیسه های ایستاده پاچ هستند که اغلب برای نوشیدنی های غیر گازدار نظیر انواع آب میوه به کار می روند.

کیسه های آسپتیک یا استریل شده را به عنوان نوعی دیگر از بسته های انعطاف پذیر در نظر می گیرند. هرچند بعضی از انواع آن حالتی محکم و تا حدی غیر قابل انعطاف دارند، با وجود این می توان محتوی بسته را با دست لمس کرد.

این کیسه ها از چند لایه پلاستیک، کاغذ و فویل آلومینیوم ساخته می شوند و پس از گندزدایی، عموماً از مایعات خوراکی، پر می شوند که آن ها هم قبلاً  استریل شده اند.

بسته های انعطاف پذیر با استفاده از موادی چون انواع کاغذ، انواع فیلم های پلاستیکی و فویل های نازک آلومینیوم، یا ترکیبی از دو یاچند لایه از این مواد، ساخته می شوند.

بسته بندی های انعطاف پذیر را می توان در دو بخش کلی قرار داد، یک گروه شامل انواع لفاف های داخلی و بیرونی؛ و گروه دوم انواع کیسه های پیش ساخته و پاکت ها، که انواع بسته های انعطاف پذیر را به وجود می آورند.

اولین بخش از بسته های انعطافپذیر، لفاف ها هستند که شامل دو گروه لفاف های داخلی و لفاف های بیرونی می شوند. لفاف های داخلی اغلب یک ورق ساده اند که دور محصولی پیچیده شده و سر و ته آن را به طریقی بسته اند. نظیر بسته بندی آب نبات یا بسته های نان. برخی از این محصولات لفاف پیچی شده ممکن است بعداً درون جعبه ای قرار گیرند. لفاف های خارجی اغلب به دور یک بسته بندی اولیه، مانند یک جعبه، می پیچند تا مانع از تبادل هوا و رطوبت بین محتوی و محیط بیرون شوند. نظیر زرورق روی پاکت سیگار یا جعبه های چای. بیشتر لفاف ها را از انواع سلوفان و زرورق های نازک می سازند. هرچند انواع کاغذی و ساخته شده از فویل، یا چند لایه نیز از این ساختار به چشم می خورد.

گروه دوم بسته های انعطاف پذیر، انواع پاکت ها و کیسه ها را شامل می شود که براساس نوع محتوی و ابعاد مورد نظر، از انواع کاغذها، مقواها و مواد پلاستیکی، به شکلهای مختلف ساخته می شوند. پاکت ها و کیسه ها علی رغم گوناگونی و تنوعی که دارند همگی به طریقی از تا کردن و چسباندن یک ورق به وجود می آیند. کیسه ها و پاکت ها برخلاف جعبه ها یا در ندارند یا ساختار آن ها طوری است که در آن ها از چفت و بست خاصی برخوردار نیست.

پاکت ها اغلب برای بسته بندی و ارائه ی اشیاء غیر حجیم و تقریباً مسطح به کار می روند. اما برخلاف پاکت ها، کیسه ها قدری حجم دارند.

کیسه ها یا ساک ها یا کیف ها به طور کلی از ساختاری لوله ای برخوردارند که به نحوی یک سمت آن بسته شده و با تا و مغزی هایی شکل ایستاده به خود گرفته اند. کیسه ها اغلب در، یا پوششی برای دهانه ی فوقانی ندارند.

پاکت ها را می توان  برحسب اندازه، شکل، نوع مواد مصرفی، تعداد لایه و موارد دیگر طبقه بندی کرد. معروف ترین انواع پاکت ها عبارتند از: پاکت پرداخت؛ پاکت مونارش یا سطلنتی؛ پاکت تجاری؛ پاکت بارونی؛ پاکت دارویی؛ پاکت سکه ای؛ و پاکت کاتالوگ در ساختار کیسه های کاغذی، صرف نظر از ابعاد و انواع دسته یا پوشش هایی برای در و دهانه، می توان به چهار شکل رایج اشاره کرد که عبارتند از : ساده یا مسطح، مربعی یا چهارگوش؛ خودکار یا کیسه ی خرید؛ و سچل یا خورجینی. از طرفی کیسه ها، ساک ها یا کیف هایی که از انواع مواد پلاستیکی، فیلم ها یا مواد چند لایه ساخته می شوند، ساختارهای دیگری دارند. از پرکاربردترین آن ها می توان کیسه های دارای مغزی و جوش؛ کیسه های مسطح دریچه ای؛ کیسه های دوخته شده در خطوط بیرونی؛ کیسه های کیف بغلی؛ کیسه های به هم پیوسته یا رول فید و چند مورد دیگر را نام برد.

ساک های خرید یا خودکار (SOS) دومین گروه از کیسه های پیش ساخته ی کاغذی هستند. بیشتر کیسه های خرید کاغذی که در فروشگاه ها در اختیار خریداران قرار می دهند یا ساک ها و کیف های مقوایی از ساختار کیسه های کاغذی خودکار یا اتوماتیک تبعیت می کنند.

سومین ساختار کیسه ها، ساکت ها یا کیف های مربعی یا چهارگوش است. این کیسه ها در دو طرف مغزی یا مرغک دارند و لبه های کف آن ها به سمت داخل تاخورده و چسبانده می شود. این کیسه ها علاوه بر نوع کاغذی از انواع فیلم های پلاستیکی هم تولید می شوند.

کیسه ها یا ساک های خرید کاغذی یکی از عرصه های داغ طراحی گرافیک است. علاوه بر ایجاد تشخیص و هویت یکپارچه برای اجناس یک فروشگاه، تلاش برای جلب نظر کسانی که این کیسه ها را می بینند همراه با ایجاد احساس رضایت و لذت از خرید، در کسانی که آن را دریافت می کنند، از اهداف طراحان و سفارش دهندگان این کیسه هاست.

چهارمین گروه از کیسه های پیش ساخته، کیسه های ستچل یا خورجینی با کف شش گوش است که بدنه ای ساده و بدون تو رفتگی و مغزی دارند. این کیسه ها هنگامی که پر باشند صاف و تا حدی به شکل استوانه می ایستند و از زیبایی خاصی برخوردارند، به راحتی باز و بسته می شوند و برای آرد، شکر یا دانه هایی نظیر حبوبات استفاده می شوند.