راه اندازی چاپخانه؛ مهمترین استانداردهای محیط چاپخانه که شما نمی‌دانید!

اگر به ذهن شما هم خطور کرده باشد که کسب وکاری جدید راه اندازی کنید، که اتفاقا آن کسب و کار، راه اندازی چاپخانه باشد، باید یک سری استانداردها را بدانید. اغلب افراد فکر می کنند راه اندازی چاپخانه راحت است، و پس از شروع با مشکلات زیادی روبرو میشوند. در ادامه قصد داریم شما را با یکسری نکات مهم که باید حتما در بدو راه اندازی چاپخانه به آن توجه ویژه ای کنید، برایتان بازگو خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا شما را با مهمترین استانداردهای محیط چاپخانه آشنا کنیم .

بررسی محیط چاپخانه ها از نظر علم HSE

علم HSE که به ایمنی، بهداشت و محیط زیست می پردازد از ضروری ترین مباحث واحدهای صنعتی است.

حداقل فضای موردنیاز برای چاپخانه چقدر باید باشد؟

با توجه به مساحت کف ماشین چاپ که به سطح زیر اشغال معروف است، (طول×عرض) حداقل فضای مرتبط با جریان کار و فضای موردنیاز جهت نصب ماشین باید ۲ تا ۳ برابر سطح زیر اشغال بوده، به اضافه فضایی جهت انبار موقت به منظور هم هوایی شرایط دما و رطوبت کاغذ مصرفی، به اضافه فضایی کنار ماشین چاپ به منظور قرار دادن اوراق نیمه تمام چاپی اعم از رنگ های تکمیلی و یا چاپ پشت و تعبیه فضای موردنیاز جهت نگهداری مرکب مصرفی و میز ترکیب و مخلوط رنگ جهت رنگهای ساختگی، البته به امکان گسترش این فضاها در صورت افزایش و یا تکمیل تجهیزات نیز باید نظر داشته و ضریبی تا %۳۰ فضای بیشتر را به آن اختصاص داد.

کف سالن چاپخانه چقدر باید باشد ؟  

ایجاد کف بتنی و همسطح در سالن چاپ یک اصل قلمداد می شود. نیازی به ایجاد لایه سخت شده در سطح بتن نیست لیکن ایجاد یک پوشش نظیر کف پوش و یا رنگ اپوکسی به منظور جلوگیری از گردوغبار از سطح بتن، پیشنهاد می شود.

جهت برخورداری از یک کف پوش جذاب با قابلیت پاک شوندگی آسان، استفاده از یک پوشش اپوکسی و اورتان با رنگ خاکستری که مقاوم مواد خورنده شیمیایی ضد لکه (با ویژگی ضد لغزندگی)، به ضخامت ۳ میلی متر روی سطح بتن پیشنهاد می شود.

فونداسیون بتنی چاپخانه چقدر باید باشد ؟  

برای کلیه ماشین های چاپ ۱/۵ ورقی به بالا باید فونداسیون بتنی تعبیه شود. بتن فونداسیون نیاز به حداقل ۴ هفته زمان به منظور خشک شدن و استحکام جهت نصب ماشین خواهد داشت، مگر آنکه از افزودنی های خاص شیمیایی در بتن استفاده شود که زمان مزبور را به حداقل دو هفته کاهش میدهد. حتی برای ماشین آلات دو ورقی (۵۰*۷۰) نیز عرض فونداسیون را مناسب نصب ماشین الات ۴/۵ ورقی (۱۰۰*۷۰) و طول آن را به اندازه ماشین ۸ رنگ محاسبه و اجرا نمایید که امکان ارتقا و نصب ماشین آلات بزرگتر در آینده به سهولت فراهم باشد.

 محاسبات اجرایی مربوط به بالش بتنی فونداسیون باید بر اساس وزن ماشین و مقاومت خاک زیر آن باشد. پیشنهاد می شود طی مشاوره با سازنده ماشین و استفاده از مشاورین مهندس سازه نسبت به طراحی و اجرای فونداسیون بتنی ماشین اقدام شود.

 می توان از صفحات عایق صدا و لرزش (نظیر تخته های یونولیتی) بین بالش بتنی و دیواره کناره آن از کف سالن استفاده کرد. این صفحات باید ۱ تا ۱/۵ سانتی متر پایین تر از سطح کف سالن قرار گیرد و سپس فضای خالی بالای آن بین بالش بتنی و کف سالن، توسط درزگیرهای قابل انعطاف نظیر چسب های آکواریوم پر شود.

محیط پیرامون هر ماشین و راهروهای منتهی به آن جهت نقل و انتقال کاغذ باید توسط خطوط زرد رنگ به پهنای باند ۷۵ میلی متر خط کشی شود.

سقف چاپخانه چقدر باید باشد ؟  

نصب سقف کاذب در زیر سقف اصلی سالن چاپ به ارتفاع۳/۷ الی ۴/۳ متر از کف و با رعایت ۲/۱ متر فاصله سقف کاذب از بلندترین قسمت ماشین چاپ پیشنهاد می شود.

اغلب سقف کاذب جهت پوشش تمام تجهیزات و مواردی است که زیر سقف اصلی نصب و قرار گرفته اند، (نظیر آهن آلات اسکلت ساختمان، لوله کشی های آب، گاز و تش نشانی، کانال های سیم و کابل های برق مربوط به چراغ های سقفی و غیره)، که امکان بالقوه جذب گردو غبار و پودر خشک کن های ماشین افست معلق در هوا را داشته که پس از مدتی، کارگاه باعث جداشدن و ریزش مستمر بر روی سطح کار چاپی داخل ماشین و یا در مرکبدان ها شده و موجب آشغال آوردن بر روی سطح چاپ خواهد شد.

رنگ سفيد کاشی های گچی مربع شکل سقف کاذب موجب انکسار و بازتابش نور در محیط چاپخانه و ایجاد فضای روشن تر، یکنواخت و دلپذیر می شود.

همچنین تعبيه سقف کاذب در ارتفاع مذکور مخصوصا در سالن های با ارتفاع بالا موجب کاهش حجم هوای مورد تهویه و صرفه جویی در هواسازی سالن و انرژی مصرفی مربوط به آن می شود.

 کاشی های سقف کاذب باید اولا از مواد ضد حریق ساخته شده باشد و ثانیا از پوشش با سطح براق یا روغنی برخوردار بوده تا از جذب گردو غبار و پودر ماشین چاپ معلق در فضای کارگاه ممانعت به عمل آورد، وگرنه پس از مدتی خود به منبعی به جهت ریزش مستمر آشغال در مرکبدان بدل خواهد شد.

 در زمان انتخاب و خرید جنس سقف، دقت لازم را به عمل آورید، چنانچه کاشی های سقف از وزن سبکی برخوردار باشند، با باز و بسته شدن درب های لولایی سالن، کاشی های سقف مزبور امکان باند شدن از جای خود را دارند، مگر آن که توسط گیره های مخصوص به لبه T شکل سپری های معلق سقف کاذب محكم شده باشند.

 در طراحی و اجرای هوای برگشتی از سیستم هواسازی سالن چاپ باید دقت شود که از امکان هدایت آن به فضای فی مابین سقف کاذب و سقف اصلی استفاده نشود. این طرح شاید به دلیل صرفه جویی در انرژی در کارگاه های دیگری پیشنهاد شود، لیکن در چاپخانه ها به جهت ورود پودر چاپ معلق در فضا به آن بخش و انباشت در لابه لای درزهای سقف، مشکل ریزش مستمر آشغال به داخل ماشین و سطح مرکبدانها تکرار خواهد شد.

 در سقف های کاذبی که روزنه یا پنجره سقفی دارد، باید با تعبيه سایه بان یا دیفیوزرهای انعکاسی، از تابش مستقیم نور خورشید به داخل سالن، به ویژه فضای بالای ماشین چاپ ممانعت به عمل آورد. قبلا در مورد علت این امر و جلوگیری از ورود پرتو UV به تفصیل صحبت شده است.

دیوار و جداره های چاپخانه چگونه باید باشد ؟

متناسب با اندازه سالن پیشنهاد می شود که بخش ماشین آلات ورقی توسط جداره هایی محصور و جدا شوند. مواد به کار رفته اعم از بلوک های سیمانی، پیش ساخته چوبی یا فلزی در جداره ها از اهمیت چندانی برخوردار نیست. با این حال جداره های پیچ و مهره ای امکان جابه جایی یا نصب اتصالات برق، تلفن و شبکه را به سادگی دارد.

 دیواره ها می تواند با پوشش رنگ روغنی مات روشن نظیر طوسی روشن، بژ یا سبز روشن تزیین شود. در دیواره ها باید ابتدا مواد آکوستیک ضد لرزش و عایق صدا تعبیه شود تا موجب کاهش انعکاس سرو صدا در سالن چاپ شود. همچنین داخل سطح خارجی دیواره ها باید از عایق رطوبت استفاده شود تا موجب عدم تبادل رطوبت از جداره ها شده و امکان حفظ و ثبوت رطوبت نسبی به میزان معین را در سالن چاپ فراهم سازد.

درب های چاپخانه چگونه باید باشد؟

درب های اصلی ورودی و خروجی باید دارای ۲/۴ متر عرض در ۳ متر ارتفاع باشد. تمام دهانه ها این قسمت های مختلف باید توسط درب های کشویی سریع، لولای دو دهانه، کرکره برقی جمع شو به سمت بالا با نوارهای ضخیم پلاستیک شفاف به صورت اویز بسته شود.

همواره باید یک درب نفر رو در کنار درب های عبور و مرور بار و ماشین تعبيه شود. تمام درب های مذکور باید دارای یک پنجره جهت دید دو طرف بر روی آن در ارتفاع قد شخص باشد.

پنجره های چاپخانه چگونه باید باشد ؟

در قسمت سالن چاپ تعبیه هر گونه پنجره یا نورگیر – که موجب تابش نور خورشید که حاوی پرتو UV است و موجب صدمه به نوردهای مرکب می شود، توصیه نمی شود. در فصل های قبلی به تفصیل در این دور بحث شده است.

نور پردازی سالن چاپخانه چگونه باید باشد ؟

چنانچه سقف سالن با سقف های کاذب مورد اشاره در بخش سقف، پوشیده شده باشد، تعبیه قاب های استاندارد ۶۰*۶۰ سانتی متر یا ۱۲۰*۹۰ سانتی متر در داخل سقف، حاوی لامپ های فلورسنت (مهتابی)، می تواند شدت نور تابش ۶۴۵ الی ۷۵۰ لوکس (واحد تابش نور را در سطح ارتفاع کار (اپراتوری) تامین کند.

چنانچه سقف سالن تا زیر سقف اصلی باز و مرتفع باشد، استفاده از لامپ های گازی متال هالاید (با دمای ۶۷۰۰ درجه کلوین) که همان شدت نور فوق را تامین می کند یا نصب قاب های با لامپ فلورسنت به صورت آویز با تابش نور سفید با دمای ۳۷۰۰ درجه کلوین) به صورت موازی با امتداد ماشین چاپ و فاصله ۳۰ سانتی متر بیرون تر از لبه واحدهای چاپ که به صورت زاویه دار به سمت خط تقارن مرکز ماشین تابیده شود، پیشنهاد می شود.

باید توجه داشت که جعبه ها و قابهای لامپ ها (به ویژه از نوع آویز ) نباید بالای واحدهای چاپ نصب شوند، چرا که به طور طبیعی ذرات گرد و غبار، کاغذ و پودر ماشین به مرور زمان جذب آنها شده و با اندک حرکتی به صورت آشغال داخل مرکبدان یا لابه لای نوردهای مرکب یا آبریزش خواهند کرد.

به طورکلی تا جایی که امکان دارد شدت سفیدی نور در اطراف ماشین باید در حدود ۵۰۰۰ درجه کلوین باشد. همچنین وجود یک چراغ دستی متحرک می تواند به اپراتور کمک کند تا نسبت به بررسی میزان آب بر روی سطح پلیت ها به منظور کنترل آن اقدام نموده و همچنین در مواقع تعمیرات و غیره، قابل استفاده باشد.

کنترل عوامل محیطی چاپخانه

باید دما و رطوبت نسبی در کل ایام سال به دقت کنترل و تنظیم شود. دمای محیط در سالن چاپ بین ۲۱ تا ۲۳ درجه سانتی گراد با تلورانس ۱+ درجه و رطوبت نسبی آن ۴۵% الى ۵۰% با تلورانس %۵+ تعیین شده است.

به طور معمول برای سالن چاپ، نصب یک سیستم هواساز (HVAC) مجزای از سایر بخش ها توصیه می شود. همچنین نصب یک ثبات حداقل و حداکثر دما و رطوبت نسبی در محل می تواند کنترل هفتگی یا حتی روزانه را امکان پذیر کند. ثبت کتبی در جداول و نمودار جداگانه می تواند در مواردی جهت پیگیری ایرادهای چاپی کاربرد موثری داشته باشد.

 سیستم گردش هوا و میزان تهویه هوای تازه در کارگاه ها باید مطابق با استانداردهای موجود محاسبه و اجرا شود. چنانچه در محلول چاپ میزان الكل بیش از ۱۵% باشد، میزان ترکیب هوای ناشی از مکش هوای تازه باید بیشتر شود تا بوی الکل از محیط خارج شود. اندازه و محل دریچه های دهش تهویه هوا باید به گونه ای محاسبه و قرار گرفته باشد که از برخورد مستقیم جریان هوا با سرعت بالا به محلول آب واحدهای چاپ افست که موجب تسریع در تبخیر آن خواهد شد، ممانعت شود.

هوای تهویه شده باید تمیز و عاری از ذرات گرد و غبار باشد. فیلترهای واحد هواساز باید به طور مرتب تمیز یا تعویض شوند، چراکه گردش هوا موجب جذب مقادیر قابل توجهی از پودر چاپ معلق در هوا و ذرات غبار کاغذ و مقوا به فیلترها خواهد شد. توصیه می شود که در نزدیکی واحد پودر پاش یک واحد مجزا جهت گردش هوا و جذب پودر چاپ نصب شود.

 این سیستم های تمیز کننده هوا اغلب ذرات معلق پودر را با مکش هوا در بالای قسمت تحویل ماشین و برگشت هوای تمیز با رطوبت و دمای مناسب به سالن چاپ ، در یک سیکل بسته به گردش در می آورند.

برق چاپخانه چگونه باید باشد ؟

ولتاژ برق باید مطابق با مشخصات مورد نیاز ماشین آلات چاپ و مصارف اداری باشد یعنی ۲۲۰ ولت تک فاز و ۳۸۰ یا ۴۰۰ ولت سه فاز.

استفاده از استابلایزر، ترانس یا منابع تغذیه ذخیره نظیر یو پی اس یا ژنراتورهای برق تک فاز یا سه فاز در مناطقی که دچار نوسانات با قطعی برق هستند یک ضرورت گریزناپذیر است. گو اینکه همواره برای سیستم های کنترل الکترونیک تعبیه یک استابلایزر یا یوپی اس آنلاین برای روشنایی و تجهیزات کم مصرف نظیر سرورها، تلفن یا بخش پیش از چاپ پیشنهاد می شود.

 در طراحی و ساخت امکانات زیربنایی یک کارگاه تازه تاسیس چاپ، هنگام اجرای فونداسیون ماشین آلات، می توان با اجرای کانال های انتقال کابل های تغذیه برق ماشین آلات، حتی آنها را جهت انتقال لوله های هوای فشرده یا وکیوم نیز مورداستفاده قرار داد. البته می توان کابل های برق را از بالا، داخل سقف کاذب پا تشتک های معلق سقفی عبور داد و به محل تغذیه ماشین رساند. سپس با ادامه مسیر کابل ها از داخل لوله عمودی به صورت ایمنی، کابل ها را با عبور از زیر ماشین به تابلوهای برق رسانید.

بهتر است کابل ها و تشتک های عبوری به هیچ وجه از بالای واحدهای چاپ عبور نکنند، چرا که در طولانی مدت موجب جذب گردو غبار و پودر ماشین ها شده که در طول زمان موجب ریزش مستمر در داخل ماشین و ایجاد آشغال در سطح چاپ خواهد شد. تعبیه پریز برق در بخش میز کنترل و میزهای کار نیز ضروری است.

آب در چاپخانه چگونه باید باشد ؟

 آب جهت پر کردن مخزن محلول آب واحدهای چاپ باید یا روی ستون یا دیوار مجاور ماشین چاپ و در دسترس باشد. لوله کشی آب جهت آب سردکن ها، سینک های شست و شوی نوردها (در صورت نیاز) و لینک روشویی و دستشویی نیز باید تعبیه شود. لوله کشی آب گرم نیز ضروری است. در مواردی استفاده از یک آبگرمکن دیواری یا سقفي کوچک در محل باصرفه تر از لوله کشی و سیستم گرمایشی مرکزی است چراکه اگر فاصله مذکور زیاد باشد، زمان طولانی سپری خواهد شد تا آب گرم به شیر مصرفی برسد.

تعبیه تمام مصارف آبی در مجاورت یک دیوار موجب کاهش در مصرف لوله کشی می شود. اگر کانداکتیویتی (رسانایی) آب مساوی یا بیشتر از ۵۰۰ میکرو اهم باشد، تصفیه آب از نظر سختی که به لحاظ ناخالصی های آن موجب مشکلاتی در کیفیت چاپ خواهد شد، ضروری است.

سختی بیش از حد آب مصرفی ماشین موجب مشکلات چاپی از قبیل سفیدک بر روی نوردها، رسوب بر روی پلیت ها و خال زدن پلیت خواهد شد. جهت تصفیه آب و کاهش سختی بهترین سیستم پیشنهادی، سیستم های ریو رس اوسموز (Reverse Osmosis) است.

استفاده از نرم کننده ها برای سختی گیری پیشنهاد نمی شود. به طور کلی باید از تعبیه کف شور و لوله کشی فاضلاب در کف سالن چاپ ماشین آلات ورقی خودداری کرد، چراکه موجب می شود که پرسنل با شست وشوی کف، مواد غير مناسب را به سیستم فاضلاب شهری وارد کنند.

 بد نیست بار دیگر در اینجا تاکید شود که متاسفانه هنوز مکانیزم رفع یا جمع آوری فاضلاب صنعتی و امحای آن در کشور مطابق با قوانین محیط زیست جهانی وجود نداشته و پرداخت به این موضوع در سطح کلان کشوری و همچنین منطقه ای در شهرک های صنعتی از مهم ترین عوامل تضمین بهداشت محیط زیست است. در این راستا لازم است كه تعبيه | تانک های جمع آوری فاضلاب در زمان طراحی سایت صورت پذیرد تا رفته رفته زیرساخت های واحدهای صنعتی به طور خودجوش آماده طرح های ملی در جهت مذکور شود.

هوای فشرده در چاپخانه چه نقشی دارد ؟

هم هوای فشرده کم فشار و هم پرفشار و همچنین یک سیستم وکیوم (مکش) در اغلب ماشین آلات چاپ موردنیاز است. به طور معمول کمپرسورها، دمنده ها و پمپ های باد همراه ماشین چاپ خریداری می شوند. این مجموعه از تجهیزات جانبی همراه ماشین، اغلب با تولید سروصدا و گرمای زیاد همراه اند.

بیشتر ماشین آلات جدید، این تجهیزات جانبی را داخل یک کابینت مجزا در سمت پشت ماشین یعنی چرخ دنده ها قرار داده اند. در غیر این صورت آنها را در زیر رکاب پشت ماشین یعنی سمت چرخ دنده ها گذارده اند که متاسفانه دسترسی به تعمیرات و سرکشی کمپرسورها در آن قسمت محدود بوده و سریع تر کثیف می شوند. (اغلب به خاطر نشستن پودر خشک کن بر روی آنها) قرار دادن کمپرسورها در فضایی دورتر از ماشین چاپ، موجب جلوگیری از سروصدا و گرما در سالن چاپ شده و باعث محافظت آنها در مقابل گردوغبار پودر خشک کن و ذرات آشغال محیط می شود، در ضمن امکان دسترسی آسان برای تمیز کردن و سرکشی دورهای آنها را فراهم می آورد.

 تعبیه یک اتاق مجزا به عنوان اتاق کمپرسور در مجاورت دیوار خارجی سالن چاپ یا در محلی مثل نیم طبقه نزدیک ماشین چاپ می تواند مکان ایده آلی برای انتقال و نصب کمپرسورها، دمناره ها و پمپ های باد باشد. استفاده از یک قفسه مقاوم با چندطبقه و پدهای ضربه گیر برای قرار گرفتن دستگاه ها می توانا۔ راه حل مناسب تری نسبت به قرار گرفتن آنها در سطح وسیعی روی کف اتاق باشد.

تهویه هوای خشک و خنک در داخل اتاق بسیار ضروری است. قطر لوله های واسط و حداکثر فاصله بین تجهیزات فوق و ماشین چاپ در کاتالوگ های فنی دستگاه ها توسط کارخانه تولید کننده ماشین چاپ ذکر می شود. در صورت قرار گرفتن در فاصله دورتر، باید توسط کارخانه تولید کننده، ماشین چاپ از لوله های قطورتر یا دستگاه های قوی تر استفاده جست تا افت فشار در طول مسیر در محدوده قابل قبول باشد.

در چاپخانه های با تعداد ماشین بیشتر جهت تغذیه هوای فشرده می توان از اتاق کمپرسور مرکزی استفاده جست. هوای موردنیاز باید فیلتر شده، تمیز، خشک و کمی آغشته به روغن باشد. نصب سیستم های خشک کن (رطوبت گیر) هوا برای هر ماشین چاپ به طور جداگانه پیشنهاد می شود. تعبیه یک انشعاب هوای فشرده (تفنگ باد) در قسمت تحویل ماشین چاپ برای تمیز کاری دوره ای ماشین بسیار ضروری است.

نقش سیستم اطفای حریق در چاپخانه چیست؟

نصب آب پاشهای سقفی اطفاء حریق در سالن چاپ ورقی ضروری است. چنانچه سقف کاذب نصب شده باشد، تنها سر آب پاشها و سنسورهای مربوطه در بیرون (یعنی زیر سقف کاذب) قرار خواهند گرفت و سایر قسمت ها نظیر لوله های آب توسط سقف کاذب پوشانده می شود. کپسول های آتش نشانی و ریل های حاوی شلنگ آب و برق نیز از جمله تمهیدات ضروری سیستم اطفای حریق در هر چاپخانه است. نوع و تعداد تجهیزات و کپسول های اطفای حريق باید توسط شرکت های مشاوره مزبور و مطابق با مقررات شرکت بیمه پوشش دهنده حوادث انتخاب، تهیه و و تجهیز شود.