شناخت سایز کتاب یکی از مهمترین و تاثیر گذارترین عوامل برای چاپ کتاب به شمای می آید. اگر شما هم شناخت کافی نسبت به چاپ افست یا چاپ دیجیتال داشته باشید، میدانید هر کدام از این چاپ ها نقشی بسیار مهمی در چاپ اقلام چاپی خصوصا چاپ کتاب دارند. در ادامه قرار است شما را با انواع چاپ کتاب که از جمله انها می توان به چاپ کتاب وزیری، چاپ کتاب خشتی، چاپ کتاب رقعی، چاپ کتاب جیبی و چاپ کتاب رحلی اشاره کرد. در ادامه عکسی از سایزهای متداول کتاب برای شما قرار می دهیم.
یکی از اقسام مهم در فرآیند چاپ کتاب، انتخاب قطع و سایز کتاب می‌باشد. در هر کشوری، استانداردهای خاص خود را برای قطع و سایز کتب دارد که کتب به تطابق با این استانداردها چاپ و منتشر می‌شوند. در هنگام چاپ کتاب، حتماً باید به استانداردهای قطع و سایز کتاب توجه ویژه داشته باشیم.
قطع کتاب چیست؟
قطع کتاب به ابعاد طول و عرض کتاب یا به عبارتی دیگر، اندازه کتاب اشاره دارد. اندازه قطع کتاب به تعداد صفحات آن بستگی دارد و انتخاب درست این قطع در طراحی و صفحه‌آرایی کتاب بسیار اهمیت دارد.
بیشتر بخوانید : چگونه چاپ دیجیتال صنعت چاپ کتاب را متحول کرده است ؟
چرا سایز کتاب مهم است؟
ممکن است برخی افراد از اهمیت انتخاب قطع کتاب سوال کنند. اما از آنجایی که ابعاد کتاب باید به گونه‌ای باشند که مخاطبان بتوانند آن را در کتابخانه خود جا دهند، در کیف حمل کنند، و مهم‌تر از همه، متن کتاب به قدر کافی خوانا باشد تا بتوانند آن را به راحتی مطالعه کنند، انتخاب ابعاد مناسب برای کتاب اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین، اندازه کتاب مهم‌تر از چیزهای دیگر در فرآیند چاپ است.
قطع کتاب رحلی
قطع کتاب رحلی عمدتاً برای کتب با اهمیت و ارزش ویژه مانند شاهنامه، دیوان شمس، حافظ و کتب مذهبی مانند قرآن استفاده می‌شود. این نوع قطع کتاب به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود: قطع رحلی کوچک (۲۷۴۲ سانتی‌متر)، قطع رحلی متوسط (۳۰۵۰ سانتی‌متر) و قطع رحلی بزرگ (۳۰*۶۰ سانتی‌متر). دلیل نام‌گذاری این نوع قطع به قطع رحلی این است که معمولاً برای خواندن این کتب، کتاب را بر روی رحل (میز کتاب‌خوانی) قرار می‌دهند. قطع رحلی می‌تواند به صورت دو ستونی یا تک ستونی چاپ شود، و برای کتب مرجع یا رفرنس، معمولاً از چاپ قطع رحلی دو ستونی به دلیل کاهش هزینه‌های چاپ استفاده می‌شود. اما برای کتبی مانند قرآن و شاهنامه که تصاویر تذهیب و مینیاتور در آن‌ها وجود دارد، از چاپ قطع رحلی تک ستونی استفاده می‌شود.
قطع وزیری
قطع وزیری، پرکاربردترین قطع کتاب در ایران است و به عنوان قطع کتاب معمولی در کشور شناخته می‌شود. بسیاری از کتاب‌های آموزشی، درسی و دانشگاهی دارای این قطع هستند. همچنین، این قطع نیز به سه دسته قطع وزیری کوچک، قطع وزیری متوسط و قطع وزیری بزرگ تقسیم می‌شود. ویراستاری و صفحه‌آرایی قطع وزیری باید توسط کارشناسان خبره انجام شود تا استانداردهای مورد نیاز رعایت شود.
قطع رقعی
قطع رقعی یکی از قطع‌های پرکاربرد در ایران است و عمدتاً برای کتبی استفاده می‌شود که تصاویر کمی دارند یا حجم کمی دارند. کتب رمان، داستان، شعر و موارد مشابه عمدتاً با این قطع چاپ می‌شوند. توجه به نوع چاپ نیز در اینجا بسیار مهم است زیرا ابعاد سایز رقعی در چاپ افست و چاپ دیجیتال متفاوت است. اندازه قطع رقعی برابر است با ۱۵۲۲ سانتی‌متر در چاپ افست و ۱۴۲۱ سانتی‌متر در چاپ دیجیتال.
در نهایت، انتخاب قطع و سایز مناسب برای کتاب، تاثیر مهمی در جذب مخاطبان و راحتی خوانندگان دارد. بنابراین، در فرآیند چاپ کتاب، انتخاب بهترین قطع و سایز، امری اساسی و اجتناب‌ناپذیر است.