بطری PET یا پلی اتیلن ترفتالات امروزه از رایج ترین ظروف برای بسته بندی انواع نوشیدنی هستند. همچنین بطری بازیافتی PET یعنی بطری هایی که از جنس پلاستیک پت بازیافت شده ساخته می شوند، آنقدر رایج شده اند که دیگر فناوری جدیدی محسوب نمی شوند.
شورای قانون گذاری اتحادیه اروپا اعلام کرده که از سال ۲۰۲۵، تمام بطری های نوشیدنی از جنس پت، باید حداقل دارای ۲۵ درصد مواد بازیافتی PET باشند و این رقم تا سال ۲۰۳۰، به ۳۰ درصد افزایش یابد.
به نظر می رسد که در بقیه ی مناطق جهان هم چنین قانون گذاری هایی در حال تصویب و اجراست. امروزه، کمتر از ۶۰ درصد از بطری های پت در جهان، برای بازیافت جمع آوری می شوند و از این بین هم، تنها ۶ درصد از آنها برای بازیافت و تبدیل شدن به بطری های جدید، وارد فرآیندهای بازیافتی می شوند.
تولید و ساخت بطری پت PET چگونه انجام می شود ؟
مواد پت بازیافتی باید تمیز و یکدست باشند
این تصمیم که بر پایه ی نگرانی از میزان حجم پلاستیک تولید شده در دنیا گرفته داد، بر کل زنجیره ی تولید پلاستیک پت،تاثیر عمیقی خواهد گذاشت. طبق قانون، صلاحیت تولیدکنندگان بطری های بازیافتی فقط در صورتی توسط صاحبان برند پذیرفته می شود که بطری هایی که میسازند، با کیفیت بطری های ساخته شده از مواد دست اول، کاملا برابری کند. یعن۵۴ی بطری هایی که با مواد بازیافتی ساخته می شوند، باید تمیز و کاملا یکدست باشند. همچنین فرآیند فرم دهی در قالب پلاستیک و تبدیل آن به بطری باید اگر نه دقيقا، ولی کام مانند فرآیند تولید بطری های دست اول، امن و بهداشتی باشد.
SIPA شرکتی است که سالها برای تحقق این هدف تلاش کرده است. این شرکت فرآیندها و راه حل هایی ارائه داده است که می توان از طریق آنها، با مواد پلاستیک صد در صد بازیافتی، بطری های بهداشتی و سالم برای نوشیدنی ها تولید کرد.
فناوری Xtreme Renew
این فرآیند یکپارچه که توسط شرکت متخصص در فناوری های بازیافت پلاستک در دنیا، یعنی SIPA ایجاد شده، تکنولوژی ای خلاقانه برای تولید بطری های از جنس پت بازیافتی ست که به ادعای شرکت، هم از نظر محیط زیست و هم تجارت، نسبت به فناوری های قدیمی تر، نتایج بهتری ارائه می دهد.
در این فناوری، بطری های پت که پس از مصرف به زباله تبدیل شده اند، با ورود به یک چرخه ی گرمایی بازیافت می شوند. در این فناوری، دو فرآیند که به طور معمول جدا از هم انجام می شوند، باهم ادغام می شوند:
اول ایجاد پرک هایی از پلاستیک بازیافت شده و بعد ایجاد فلس هایی برای ساخت بطری های جدید.
این فناوری تازه نسبت به روش های سنتی، مزایای فراوانی به همراه دارد، یکی از این مزایا این است که از آنجایی که تولید دی اکسید کربن در این فناوری کمتر از روش های سنتی است، هم انرژی کمتری مصرف می کند و هزینه ی کمتری بر جای می گذارد و هم برای محیط زیست مناسب تر است. اما یک ایراد آن هم این است که برای راه اندازی آن، به تجهیزات پیشرفته ای نیاز است که بیشتر تولید کنندگان بطری های بازیافتی، اصلا با آنها آشنا نیستند.
فناوری های سنتی هم خوب هستند
شرکت SIPA برای مشتریانی که نمی خواهند از منطقه امن خود خارج شوند، روش سنتی فرم دهی پلاستیک در قالب به اسم XFORM را ارائه داده است. این روش نسبت به روش های سنتی قدیمی، زمان چرخه، ضایعات و مصرف انرژی را کاهش می دهد. با این روش، اکثر تولید کنندگان دیگر نیازی به خرید سیستم های پیشرفته و جدید ندارند بلکه فقط کافی س ت که سیستم های سنتی خود را با این فناوری به روز رسانی کنند. این سیستم به آنها اجازه میدهد بطری هایی از مواد پت صد در صد بازیافتی تولید کنند.
رانرهای حرارتی بهینه شده
برای تولیدکنندگان بطری های بازیافتی، استفاده از سیستم های هات رانر بهينه شده، خیلی مفید و کاربردی ست. این سیستم ها به شکلی به روز شده اند که از جمع شدن پودر پت، که مخصوصا در مورد پت های بازیافتی بسیار بیشتر از پت های دسته اول است، جلوگیری می کنند. شرکت SIPA برای حل این مشکل، سیستم تمیز کننده ی fixActive Cleaning را طراحی کرده است.
مساله ی تمیزی فقط به سیستم های هات رانر مربوط نیست، بلکه در مورد سیسم فرم دهی در قالب هم اهمیت دارد. شرکت SIPA برای تمیز نگه داشتن حفره های قالب گیری هم راه حل هایی ارائه داده است که از فناوری های وکیوم برای تمیز نگه داشتن حفره ها استفاده می کند و زمان تعمیر و نگه داری را در آنها پایین می آورد.
تهویه هوا در هنگام قالب سازی
تمام سیستم های فرم دهی قالبی، دارای حفره های تهویه ای هستند که هنگام تزریق پت، امکان خروج هوا از قالب را فراهم می کنند. این حفره ها هم به اندازه کافی بزرگ هستند که هوا را از خود عبور دهند و هم به اندازه کافی ریز هستند که مایع پت از آنها عبور نکند. اما اگر هوایی که از این حفره های ریز عبور می کند، به اندازه کافی تمیز نباشد، ممکن است ذرات موجود در هوا، این حفره ها را مسدود کنند. به همین خاطر باید از تمیزی و خلوص هوایی که وارد این حفره ها می شود، اطمینان حاصل کرد. هر بار توقف در تولید، به منظور تمیز کردن این حفره ها ممکن است تا چندین ساعت طول بکشد. این کار در سیستم های قدیمی تر ممکن است کار تولید را به مدت چند روز در ماه به تعویق بیاندازد.
ایجاد فضای خلاء
قبل از قالب گیری شرکت SIPA فناوری ای را عرضه کرده است که با آن میتوان درست قبل از تزریق مایه ی پت به درون قالب، هوا را از داخل آن خارج کرد. با این روش، هم انرژی کمتری مصرف می شود و هم احتمال مسدود شدن حفره های قالب گیری کمتر می شود. نتیجه نهایی این فناوری هم این است که از توقف تولید برای تمیز کردن حفره های قالب تا حد امکان کاسته می شود.
توجه به رنگ مایع پت بازیافتی، قبل از قالب گیری
از آنجایی که تمام مایعات پت بازیافتی از یک منبع به دست نمی آیند، ممکن است رنگ آنها هم کمی باهم متفاوت باشد. همین تغییر کوچک، وقتی مایع در داخل کوره های اینفرارد قرار می گیرد، باعث ایجاد مشکل می شود، زیرا تفاوت در رنگ، می تواند میزان جذب اشعه اینفرا رد را کم یا زیاد کند. شرکت SIPA برای حل این مشکل راه حلی ارائه داده است که در آن با تنظیم اتوماتیک حرارت کوره، هنگام تبدیل مایع پت به قالب نهایی، آنها را کاملا با یکدیگر یکدست می کند. برای این کار، دسته های پت با رنگ های یکسان، در یک گروه قرار می گیرند و حرارت مخصوص به خود را دریافت می کنند. به دنبال این کار هم از تهویه های خاصی به اسم X-Vents استفاده می شود که میزان تغییر فشاری را که در فرآیندهای مختلف به وجود می آید، تنظیم و یکدست می کند.
جداسازی بطری های PVC
فلس های پت بازیافت شده، باید عاری از هرگونه مواد PVC باشند زیرا وجود این مواد در مایع پت، در فرآیند بازیافت مشکل آفرین است. مثلا، هنگام عبور مایع پت از رانرهای حرارتی که دارای حرارت بسیار بالایی هستند، اگر مایع پت دارای PVCباشد، این ماده درداخل مایع تجزیه و خرد می شود و باعث از بین رفتن یکدستی مایع، تیرگی بعضی از قسمتها و کاهش کیفیت آن می شود. مخصوصا چون از مایع پت بازیافتی در بطری های نوشیدنی استفاده می شود که مسائل بهداشتی و سلامت در آن بسیار حائز اهمیت است، جداسازی PVC از پت بازیافتی بسیار مهم است.
همچنین بطری های پت بازیافتی ممکن است با قسمتهایی از بطری های دیگر که از جنس دیگری ساخته شده اند و یا محتویات خود بطری ها، مخلوط و آلوده شده باشند و به شکل اتفاقی وارد چرخه بازیافت شده باشند، برای جداسازی این مواد از مایع پت، از نوعی حلال های خاص استفاده می شود.
برای جداسازی چسبها، ذرات گرد و غبار و دیگر آلودگیها، پت بازیافتی معمولا شسته می شود که محیط این شست و شو، آب داغ است. چسبهایی که در بطری ها استفاده می شود، در آب داغ حل شده و از پت جدا می شوند. در صورت جدا نکردن چسب از مایع پت، هنگام عبور پت از رانرهای حرارتی، این چسبها ترکیبات اسیدیای تولید می کنند که منجر به شکستن ملکولهای پت میشود.
برای جلوگیری از ته نشین شدن چسب بر روی پت، از موادی مثل سود سوز آور، امولسی فایر و دیگر پاک کننده ها استفاده میشود. آب شست و شو هم مدام در حال چرخش و تصفیه شدن است که ضایعات آب و دیگر مواد حل شده در آب به حداقل برسند. فرآیند شست و شوی پت در یک مخزن همزن دار و یا خط انتقال صورت می گیرد. در حال حاضر از ازت مایع برای جدا کردن آلاینده های سطحی و چسب پلاستیکهای پت استفاده می شود. پلاستیک پت یا پلی اتیلن ترفتالات، در صنایع مختلف از جمله الياف، فیلم های غشاها، بطری های نوشیدنی و صنعت بسته بندی استفاده میشود. اما یکی از بزرگترین حجم زباله های از جنس پت، مربوط به بطری های نوشیدنی ست، و به همین خاطر هم بازیافت پت در این قسمت، از بخش های دیگر بیشتر و جدی تر است. همچنین لازم به ذکر است که بازیافت پت یکی از موفق ترین نمونه های بازیافت پلیمرها محسوب می شود که به انواع مختلف فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی انجام می گیرد.
سلام وقت بخیر، ببخشید ی سوال داشتم اگه راهنماییم کنین ممنون میشم، با چه روشی میتونم بر روی ورق پت چاپ بزنم؟