از جمله مهمترین ویژگی های چاپ دیجیتال این است که به خدمات دهنده آن این امکان را می دهد که هر کار چاپی را در هر تیراژی حتی یک نسخه ارائه نماید که این بسایر منحصر به فرد است اما از سویی دیگر این امر خود مشکل ساز است، چرا که این یعنی هزینه یک برگ با ۱۰۰۰۰ برگ فرقی نمی کند لذا با توجه به قیمت های مواد مصرفی در چاپ دیجیتال هزینه نهایی تمام شده آن در تیراژ های ۱۰۰۰ به بالا بسیار بیشتر از چاپ افست می شود به علاوه باید به این نکته مهم توجه داشت که کیفیت چاپ دیجیتال بسیار پایین تز از چاپ افست می باشد و کیفیت رنگ های آن نیز کمتر است.
تفاوت اصلی بین چاپ دیجیتال و روشهای سنتی چاپ مثل لیتوگرافی و چاپ افست، فلکسوگرافی، گراور، یا لترپرس در استفاده نکردن از پلیتهای چاپ است که در نتیجه مراحل آماده سازی پیش از چاپ سریع تر و ارزان تر هستند. مرسوم ترین روشها شامل چاپگرهای جوهرافشان و لیزری هستند که پیگمنت یا تونر را بر روی زمینه های متنوعی همچون کاغذ، کاغذ عکاسی، کانواس یا بوم، چوب، فوم، شیشه، سنگ و … می‌نشانند.
در بیشتر فرآیندهای چاپ دیجیتال جوهر یا تونر همچون روشهای سنتی در داخل کاغذ نفوذ نمی‌کنند بلکه لایه نازکی بر روی سطح تشکیل می‌دهند و در برخی سیستمها ممکن است برای تثبیت آنها بر روی زمینه از مواد اضافی و پوششی که توسط فرآیندهای حرارتی یا تابش یووی افزوده می‌شوند نیز استفاده گردد.
چاپ دیجیتال یکی از روشهای تبدیل تصاویر دیجیتال به محصولات چاپی است. این روش معمولا شامل چاپ حرفه ای در تیراژهای کم تعداد توسط نشر رومیزی و دیگر منابع دیجیتال است که بوسیله چاپگرهای لارج فرمت و یا چاپگرهای لیزری و جوهرافشان حرفه ای انجام می‌شود. چاپ دیجیتال دارای هزینه بیشتری برای چاپ هر صفحه در مقایسه با روشهای سنتی مثل چاپ افست است ولی این قیمت بالاتر معمولا با صرفه جویی در هزینه های دیگری که در تهیه پلیت های چاپ انجام می‌شوند برای تیراژهای کم تعداد جبران می‌شود.
این روش امکان چاپ بلافاصله پس از تقاضا در تیراژ محدود را فراهم می‌آورد و امکان تغییر تصاویر و محتویات صفحه (اطلاعات متغیر) در هر برگ چاپی را در اختیار می‌گذارد. صرفه جویی در نیروی انسانی و توان رو به گسترش ماشینهای چاپ دیجیتال در بالا بردن کیفیت، پایین آمدن هزینه تمام شده هر برگ چاپی و بالا رفتن تیراژ به این معناست که چاپ دیجیتال در حال رسیدن به نقطه رقابت با چاپ افست و حتی پیشی گرفتن از آن است.
چاپ دیجیتال با سایر روشهای چاپ مثل چاپ افست و یا لترپرس دارای تفاوت اساسی است. برخی از این تفاوت‌ها به شرح زیر است :
- به دلیل حذف مراحل پیش از چاپ شامل لیتوگرافی، فرآیند چاپ دیجیتال کوتاه تر است
- در چاپ دیجیتال هزینه چاپ به تعداد نسخه‌های چاپی ارتباطی ندارد و برای هر برگ چاپ شده مقدار ثابتی است
- در این روش میزان مواد باطله شامل کاغذ و مواد شیمیایی کمتر است چون نیازی به رسیدن به رنگ و یا تنظیمات حین چاپ وجود ندارد
- چاپ دیجیتال در هر دور چاپ می تواند تصویر و متن متفاوتی را چاپ کند چون در این روش از پلیت استفاده نمی شود
در چاپ دیجیتال به دلیل حذف پلیت و چاپ مستقیم از کامپیوتر روی کاغذ و امکان کالیبراسیون دستگاه امکان چاپ در تیراژ محدود حتی یک نسخه با هزینه پایین وجود دارد به همین دلیل این روش چاپ دیجیتال برای مصارفی مثل تهیه نمونه و یا چاپ محصولات کم تعداد و سریع کاربرد زیادی دارد. یک چاپگر دیجیتال برای چاپ میلیونها برگ ساخته نشده است، بلکه باید بتواند در طول مدت زمان عمر خود نهایتاً هزاران برگ چاپ کند- که البته اینکار را خیلی خوب انجام می دهد – بنا بر این با توجه به هزینه تمام شده و سرعت کار، چاپ دیجیتال برای چاپ در تیراژ محدود عملیاتی و مقرون به صرفه می باشد.
البته از سال ۲۰۱۰ فناوری های نوین در چاپ دیجیتال بکار گرفته شد که با استفاده از تکنولوژی نانو در جوهر و همچنین تغییر سیتم پاشش جوهر، چاپگر های دیجیتال جوهر افشان توانستند بسیاری از محدودیت ها را در زمینه سرعت و هزینه تولید کنار بزنند.
انواع روش های چاپ دیجیتال
شیوه‌های چاپی که از تکنولوژی دیجیتال بهره می‌برند بسیار متنوع و در صنایع مختلف گسترده است. اما به طور کلی انواع روشهای چاپ دیجیتال بر اساس نوع و تکنولوژی دیجیتال مورد استفاده در آنها، به گروه‌های اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
- روش جوهرافشان
- روش الکتروفتوگرافی
- روش تونری
- روش دیجیتال مرکبی
- روش دیجیتال نوری یا پرتوی
- روش چاپ DI (Direct Imaging)
- روش حرارتی (Thermal)
- روش تصعید رنگ (Dye-Sublimation)
- مارکرهای لیزری
فرآیندهای مختلف چاپ دیجیتال بر روی کاغذ
نحوه انتقال تصویر در فرآیندهای مختلف چاپ دیجیتال بر روی کاغذ یا هر نوع سطح چاپ شونده دیگر در این سیستم پروسه ای خاص دارد که شناخت و انجام و ارزیابی آن یک ضرورت مهم است.
کیفیت چاپ پذیری در کاغذهای پوشش دار و بدون پوشش
کیفیت مناسب چاپ به دو عامل مهم کاغذ و مرکب بستگی دارد. مقدار بالاتر ریزنگاری ( DPI یا نقطه در اینچ ) پرینتر برای کاغذ مصرفی بسیار سرنوشت ساز است (از نظر ثبت تعداد نقاط در هر اینچ که پرینتر به کاغذ انتقال می دهد.) روش ساخت کاغذ در این مسئله بسیار مهم است .به طور کلی نوع پوشش و بستر کاغذ و شرایط آنها باید با رزولوشن پرینتر تطابق داشته باشد یک پرینتر با ریزنگاری ۶۰۰ نقطه در اینچ نمی تواند روی یک کاغذ معمولی دقت لازم را منتقل کند و یک پرینتر با ریزنگاری ۷۲۰ نقطه در اینچ وقتی روی کاغذی که حداکثر دقت ۳۰۰ نقطه در اینچ را می تواند بازتولید کند، با همان کیفیت ۷۲۰ نقطه در اینچ منتقل نخواهد شد.
با توسعه چاپ جوهرافشان شمیدانان صنعت مرکب و مهندسان رسانه اعلام کردند وقنی قطرات مرکب روی سطح کاغذ پرتاب می شوند تمایل دارند در جهت خطوط بین الیاف کاغذ پخش شوند. البته همزمان در آهار و پوشش کاغذ و حفرات و منافذ کاغذ هم نفوذ می کنند. پخشودگی قطرات مرکب و اغلب خیلی شدید و نامنظم است و به دست آمدن رزولوشن صحیح را بسیار دشوار می کند. نفوذ مرکب در کاغذ اغلب وقتی چندین قطره مرکب در یک ناحیه و در فواصل زمانی بسیار کوتاه پرتاب می شوند خیلی کند انجام می شود. کیفیت پایین تصویر به دلیل پخش مرکب و تراوش آنها به یکدیگر به عنوان حیاتی ترین مشکل در پیشرفت تکنولوژی جوهرافشان شناخته می شود.
کاغذهای پوشش دار گرانتر از کاغذهای معمولی هستند و پوشش دهی بهتر به معنای گران تر بودن است. برای اینکه بازتولید تصاویر به صورت چاپی واضح، روشن و حاوی تمام جزئیات و بدون هرگونه تراوش و پخش شدن جوهر انجام شود، می بایستی یک سطح آب دوست پوشش داده شده با موادی همچون ژل سیلیکا، پلی وینیل الکل، و کربوکسی متیل سلولز به علاوه برخی پلیمرهای کاتیونیک کم جرم از جمله پلی اتیلن امین بهبود یافته، پلی وینیل آمین، تولیدات آمیدی آلی با فرمال دهید و پلی اکریل امید داشته باشیم. کاغذ پایه هم با آهارهای آلکالای کتون دایمر ( AKD) و آلکنیل ساسینیک آلدهید ( ASA ) و یا آهار روزین (Rosin size) آهاردهی می کنیم.
کاغذهای پوشش دار مزایای زیادی از جمله قدرت باز تولید بهتر جزئیات تصاویر، به دست آمدن دانسیته بالاتر تصاویر در تن های بالا ( Shadow ) و گاموت رنگی بالاتر نسبت به کاغذهای غیرپوشش دار دارند. این از آنجا ناشی می شود که پوشش سطحی آن ها به نحوی فرمول بندی و اعمال شده که بتواند قطرات پرتابی را در همان شکل اولیه و بدون این که جذب بافت داخلی کاغذ شوند یا پخش شوند در سطح نگه دارد و این یعنی کمترین تغ ییر در جزئیات و کمترین چاقی ترام و دانسیته بالاتر چاپی (ضخامت بالای لایه مرکب) و نتیجتاً کیفیت بالاتر تصاویر چاپ شده.
اما با اینحال از یک نقطه نظر داشتن کاغذهائی با توانایی بازتولید رزولوشن پایین تر یک امتیاز محسوب می شود. به عنوان مثال وقتی شما شکل بالا را می بینید قسمت سمت راست تصویر خیلی تیره و تاریک است و تاثیر بیشتری دید بصری نسبت به تصویر سمت چپ ( که تشکیل شده از نقاط از هم جدا و مستقل است) دارد. جوهر پس از چاپ روی کاغذ همزمان هم نفوذ می کند و هم پخش می شود. همانطور که در تصویر زیر هم این دو اثر هنگام چاپ روی کاغذهای پوشش دار و معمولی نشان داده شده و می بینید که این اثرات متفاوت هستند.
وقتی که از مرکبهای مقاوم به آب استفاده می شود پخشودگی مرکب بیشتر است و البته این مسئله قابل قبول است. شما وقتی با استفاده از یک ذره بین نگاه می کنید یک خط پیوسته (از نقاط یا ترام های چاپ شده روی کاغذهای معمولی) را در مقایسه با رشته ای از نقاط ریز کنار هم (از نقاط یا ترامهای چاپ شده روی کاغذهای پوشش دار ) مشاهده خواهید کرد.
کاغذهای جوهرافشان دارای سطح بسیار صاف و معمولا پوشش دار هستند و فرمولاسیون لایه پوشش سطحی آنها به نحوی طراحی شده که بتواند مرکب پرتاب شده از هدها را به سرعت جذب و روی سطح کاغذ ثابت کند که این مسئله در افزایش کیفیت چاپ های چند رنگ بسیار مهم است.
به همین دلیل است که فروشندگان جوهر و مرکب های جوهرافشان هم به مشتریان خود توصیه می کنند فقط از کاغذهای باکیفیت مخصوص چاپ جوهرافشان برای کارشان استفاده کنند. کاغذهای پوشش دار مخصوص چاپ جوهرافشان باید از نظر بسیاری از عوامل در نظر گرفته شده در طراحی فرآیند چاپ جوهرافشان از جمله حجم و اندازه قطره، میزان نفوذ، میزان تبخیر، ضخامت پوشش مورد نیاز و غیره موارد حالت تعادل داشته باشند. امروزه به دلیل گسترش استفاده از دوربین های دیجیتال و پرینترهای چاپ جوهرافشان، تقاضا هم برای کاغذهایی با کیفیت بالای چاپی نظیر کاغذهای فتوگلاسه براق رو به افزایش است
کاغذهای مختلف را می توان از نظر ظاهر سطحی به چهار دسته کلی تقسیم بندی کرد :
GLOSS یا براق : کاغذهای پوشش دار براق عکس که ظاهر و احساس یک تصویر حقیقی را به شما می دهد.
SILK یا ابریشمی : که سطحی با قابلیت خوانائی بهتر ایجاد می کند.
MATT که کاغذ سطح زبرتر و قابل لمس تری دارد.
Specialist که برای مصارف خاص مثل کارت های تبریک، کار تهای ویزیت، برخی اسناد و همراه فیلم های OHP
هر کدام از تولیدکنندگان دستگاه های جوهرافشان گروه خاصی از کاغذها را برای چاپگرهای خودشان معرفی می کنند که تطابق مطلوبی با سیستم های انتقال مرکب و فرمولاسیون مرکب های پیشنهادی شان دارد. البته مثل کارتریج های آنها کاغذهایشان هم گران قیمت است و البته باید توجه داشت که این هزینه ها ممکن است نسبت به مزایای ناشی از استفاده از این کاغذها برای برخی از مشتریان توجیه نداشته باشد.
مشکلاتی در چاپ دیجیتال
- مرکب در سطح کاغذ حالت ظاهری برید هبریده و تکه تکه شده دارد (runny or patchy)
انگار که چاپ خود را روی کاغذ سمباده خیلی ظریفی انجام داده باشید. اگر دقیق نگاه کنید انگار که گودال های بسیار ظریفی از قطرات مرکب روی سطح کار وجود دارد که به دلیل جذب نامناسب مرکب به وجود آمده اند. این عیب وقتی اتفاق می افتد که تنظیمات انتخاب کاغذ در dialog box اشتباه باشد و یا اینکه از یک کاغذ نامناسب برای کار خود استفاده کنید.
این عیب خصوصا وقتی از کاغذهای گلاسه استفاده می کنید بسیار معمول تر است. درصورتی که احتمال می دهید مشکل از تنظیمات انتخاب کاغذ باشد باید به منوی Print dialog box بروید و مطمئن شوید که کاغذ مناسب را انتخاب کرده اید.
- کاغذ چاپ شده نوارهایی از پوشش سنگین مرکب را دارد
این ایراد وقتی بروز می کند که شما چاپ را با رزولوشن خیلی بالا انجام داده اید، خصوصا وقتی از کاغذ غیرپوشش دار یا کاغذهای هنری استفاده می کنید. همین رزولوشن بالا باعث می شود تا پرینتر مرکب بسیار بیشتری استفاده کند و همین مسئله باعث پخش شدن مرکب به اطراف و تشدید مشکل می شود.اغلب پرینترها به شما اجازه نمی دهند تا از یک رزولوشن خاص استفاده کنید. به جای این کار بهتر است کیفیت پایین تر چاپ را در تنظیمات انتخاب کنید.
- تصاویر سیاه و سفید (تکرنگ) چاپی دارای ته رنگ نامطلوبی است و ظاهر ظریفی ندارد
تصاویر سیاه و سفید چاپ شده باید روشن باشند این یعنی که شما پله های خاکستری نرم تر و تن های پرتر و غلیظ تری از از رنگ مشکی داشته باشید. بسیاری از پرینترها در تولید درجات خاکستری خنثی در تصاویر دارای مشکل هستند. برای رفع این مشکل باید یک ترام دهی ظریف برای ایجاد سایه های خاکستری دقیق داشته باشید.
بهتر است برای مدت یک شب تصاویر چاپ شده را به حال خود بگذارید تا کاملا خشک شوند. در صورتی که باز هم تصاویر دارای ته رنگ نامناسب و ترام دهی زمختی بود با استفاده از تنظیمات بالانس رنگی در سیستم مدیریت رنگ پرینترتان احتمالا قادر خواهید بود این مشکل را حل کنید. البته بایستی مطمئن شوید که درایور پرینتر شما امکان این تنظیمات را به شما می دهد یا خیر چند بار این تست را انجام بدهید تا به کیفیت مطلوبتان برسید و بعد تنظیمات انجام شده را ذخیره کنید.
- تجمع مرکب (Ink Clumping)
در بعضی مناطقی که پوشش سنگین مرکب دارد مرکب به شکل یکنواخت و صافی سطح کاغذ را در بعضی کاغذها پوشش نمی دهد. یعنی در بعضی نقاط تجمع زیاد مرکب و بین آن ها وجود نقاط سفید را شاهد هستیم و در مجموع یک ظاهر نامطلوب ایجاد می کند. علت بروز این پدیده برقراری اتصال ضعیف بین مرکب و سطح کاغذ است که در آن مرکب نمی تواند به خوبی سطح کاغذ را مرطوب کند و به دلیل وجود کشش سطحی در یک نقطه تجمع می کند و ظاهر نامطلوبی به سطح چاپی می دهد. یکی دیگر از دلایل به وجود آمدن این مشکل این است که مرکب به میزان کافی به داخل بافت کاغذ کشیده نمی شود. - رنگ های لکه شده (Muddy Colors)
همانطور که گفتیم بعضی اوقات در اثر عدم جذب کافی مرکب به داخل بافت کاغذ ping ink clum به وجود می آید. برعکس این حالت وقتی است که مرکب بیش از حد به داخل بافت کاغذ کشیده شده و همچون فیتله جذب الیاف شود و به این ترتیب ترام ها به محدوده یکدیگر وارد می شوند و روی سطح کاغذ هم پخش می شوند و این باعث می شود تا رنگ ها و تصاویر به قدر کافی روشن و درخشنده و تمیز نباشند و حالت لکه دار، مات، و غیرجذابی پیدا کنند. - بافت ضعیف سطحی (Poor Surface Texture)
یکی از اهداف همیشگی تلاش های تولیدکنندگان پیدا کردن راه ها و روش هایی است که با استفاده از آن ها بتوانند کاغذهایی بسازند که بتوان به میزان هر چه بیشتری میزان جذب مرکب در آن ها را کنترل کرد. هر چه بهتر بتوانیم این پدیده را کنترل کنیم روی کیفیت بصری تصاویر و باز تولید رنگ ها و تصاویر نظارت بیشتری خواهیم داشت.
بعضی کاغذها یک نوع پوشش سطحی رگه دار (نوعی پرداخت سطحی زبر) دارند که می تواند به حفظ و افزایش قدرت نگهداری مرکب بدون ایجاد مشکل ink clumping که بیشتر اشاره شد کمک کند. البته در نهایت سطح کاغذ چاپی ما حالت پرداخت شنی یا کمی زبر خواهد داشت که ممکن است برای بعضی ها یک حس لمسی خوب ایجاد نکند.
- لول شدن کاغذها (Curling)
یکی از مشکلاتی که در مورد کار با دستگاه های جوهرافشان وجود دارد . لول شدن کاغذهاست (Curling). خصوصاً وقتی که این کاغذها از رول کاغذ جدا شده باشند و به صورت ورقه ای نباشند. )و باز خصوصا اگر از انتهای رول باشد( البته این مشکل در کاغذهایی که به صورت ورقی و بسته بندی شده هستند هم دیده می شود. این که بدانیم چگونه می توان این مشکلات را بر طرف کرد باعث بهتر کار کردن دستگاه ها و جلوگیری از گیر کردن کاغذها هم مهم است.
چند راه برای رفع این مشکل وجود دارد. یکی این که کاغذ را از سمتی که دارای خمیدگی به سمت پا یین است تحت بار قرار دهیم )معمولا سمت چاپی در کاغذهای چاپ شده( برای این منظور می توانیم از یک تخته MDF یا یک دسته کاغذ استفاده کنیم. یک راه دیگر پیچاندن آن دور یک لوله برخلاف سمت لول شدن آن برای مدتی است. اگر بتوانید ۱۵ دقیقه قبل از این کارها کاغذها را در اتاقی که رطوبت بالای ۵۰ درصد دارد قرار دهید. این کار باعث می شود تا کاغذهای لول شده راحت تر صاف شوند. نکته: برخی از پرینترها دارای یک آپشن مخصوص مسیر ورود و تغذیه کاغذ هستند که شما می توانید کاغذهایی که خیلی ضخیم یا سفت هستند را از طریق آن مسیر مورد استفاده قرار دهید.
