آماده سازی فایل طراحی برای چاپ فلکسو چگونه صورت میگیرد؟

بسته ها و لفاف های رنگارنگ جزو لاینفک زندگی ما هستند و ٩٩ درصد محصولات نیز به بسته بندی نیاز دارند. بسته بندی چراغ قرمزی است برای توقف عابران در جلوی ویترین ها و به حق آن را به عنوان” فروشنده خاموش” می شناسند.

در واقع می توان گفت که بسته بندی معرف و شناسه یک محصول است، در یک گذر از مقابل ویترین های محصولات آرایشی و بهداشتی و یا قفسه های یک سوپر مارکت و نظاره انواع متنوع محصولات در قالب بسته بندی های جذاب و دلربا، یک محصول، یکه و تنها ٣٠ ثانیه فرصت خواهد داشت تا فرد را تسخیر نماید.

در دنیای رقابتی تجارت امروز، با انواع مختلف از هر کالا و روش های متنوع فروش، بسته بندی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در بازاریابی یک محصول، عامل مؤثر در رشد فروش کالا شناخته شده است؛ به این خاطر که موفقیت هر محصول در فروش، مستلزم این است که بسته بندی و ظاهر محصول بتواند آن ارتباط مؤثر را با خریدار، بالقوه ایجاد کند و به عبارت دیگر زمینه برگزیده شدن و جلب نظر مشتری را فراهم سازد و همچنین بتواند ارزش افزوده ایجاد کند و به خریدار اطلاعات بدهد؛ این چالشی است که امروزه دغدغه طراحان محصولات بسته بندی شده است.
نقش طرح و تصویر را در بسته بندی می توان به کاتالیزوری جهت کمک به تجسم و فهم محتویات درونی بسته تشبیه کرد. طرح و تصویر در کنار فرم، ساختار، لوگو و رنگ در ساختن شخصیت بسته به ایفای نقش پرداخته و طرح بسته را کامل می کند.
در اینجاست که طرح با داشتن تصویر و نقشی مناسب از محتویات داخل بسته، می تواند اعتماد مشتری را برای خرید کالا نسبت به خود جلب نماید. البته این عکس ها و تصاویر به صورت و شیوه های مختلفی در طراحی بسته بندی استفاده می شود. گاهی با توجه به مخاطب بسته، لازم است از تصاویر و نقوش کمیک استفاده نمود. گاهی بسته احتیاج به یک شخصیت تصویر سازی شده دارد و گاهی نیز تصاویر واقعی از محتویات داخل بسته، نقش مؤثرتری خواهد داشت.
انتخاب هر کدام از گزینه ها، با تحقیق بر روی گروه سنی مخاطب و شناخت و نیاز بازار انجام پذیر می باشد. یک بسته بندی موفق با داشتن طرح و یا تصاویر مناسب با آن می تواند در بازار ، موفق تر از سایر رقبا باشد و یا شاید نداشتن طرح و تصویر و وجود فضاهای خالی، کار طرح و تصویر را انجام دهد؛ اما در بسته بندی مواد غذایی دارا بودن تصویر به صورت یک نیاز درآمده است و تصاویر زیبا و رنگین، چشم های مخاطبین را به سوی خود جلب می نماید. حتی دارا بودن عکس باعث انگیزش و تحریک در اشتها می گردد و شخص را وسوسه می کند تا کالای مورد نظر را حتی برای یک بار خریداری نماید.
بسته بندی باید دارای ظاهری مشخص و بدون ابهام باشد. به طور مثال برای برجسته کردن یک بسته در بین بسته های دیگر، می توان از رنگ های روشن استفاده کرد و اگر این انتخاب رنگ به اندازه کافی تحریک کننده باشد می تواند سبب ایجاد واکنشی قوی در خریدار شود.
در این زمینه باید در انتخاب رنگ ها دقت کافی داشت. به طور مثال استفاده از رنگ صورتی در هر نوع بسته بندی مطلوب نیست. همچنین طراحی شلوغ بسته بندی ها، ارائه اطلاعات بیش از حد بر روی بسته و استفاده زیاد از نمادهای طراحی، از اشتباهاتی است که می توان در طراحی بسته ها به آن اشاره کرد. البته باید این نکته را متذکر شد که اگر طرح و نقش های روی بسته به صورت ادامه دار در طراحی ها وجود داشته باشد، می تواند به نوعی نشان آن برند تبدیل گردند.
طراح باید تمام اطلاعات لازم درباره محصول، بازار، رقبا و کارفرما و … را به دست آورد. طراح حرفه ای باید توان تحلیل دقیق خصوصیات فرهنگی کشورها و بازارهای خرد و کلان را داشته و دارای ویژگی های خاص باشد. وی علاوه بر اینکه باید درکی قوی از حجم و فرم داشته، باید گرافیست قابلی نیز باشد و در مورد تکنولوژی تولید و مواد مورد استفاده در صنعت بسته بندی، آگاهی کامل داشته باشد، زیرا این آگاهی باعث ارائه طرح های عملی، اقتصادی و ابتکاری خواهد شد.

مقوله بسته بندی در بازاریابی محصولات مصرفی نقش کلیدی را ایفا می کند. از این رو می توان بسته بندی را از نظر تأثیرات احساسی که در مصرف کننده ایجاد می کند از ٣ دیدگاه بررسی کرد :
١- زیبایی شناسی ظاهری (روند ناخودآگاه )
٢- قابلیت استفاده مناسب و ایجاد لذت در استفاده (روند ناخودآگاه)
٣- واکنش هایی که ایجاد می کند، ازقبیل بازتاب های اجتماعی و تاثیرات شخصی (روند خودآگاه )

بسته بندی باید بتواند علاوه بر برآوردن نیازهای بازاریابی و تبلیغاتی انتظارات زیر را نیز تأمین کند :
١- گنجاندن و محافظت کردن از محصول
٢- قابلیت استفاده (کارکرد مناسب)
٣- متمایز جلوه دادن محصول درقفسه فروش
۴- برانگیختن احساسات خریداران

کار فلکسو از ابتدایی ترین مراحل یعنی طراحی تا پایان، که مرحله چاپ است، با سایر روش های چاپی تفاوت اساسی دارد و واقعاً با آن ها قابل مقایسه نیست؛ از جمله چاپ افست. در افست سال ها کار و تجربه وجود دارد و ماهیت چاپ به صورتی است که مشکلات زیادی ایجاد نمی شود، ولی در فلکسو کلیه مراحل؛ طراحی، تهیه فیلم و کلیشه سازی و نهایتاً خود ماشین چاپ بسیار مهم است. بنابراین برای موفقیت در چاپ فلکسو، به طراح تخصصی فلکسو نیاز داریم. طراح باید اطلاعات بالایی داشته باشد و در حد خودش دستگاه چاپ فلکسو را خوب بشناسد. ۶۵ تا ٧٠ درصد سرنوشت چاپ در دست مراحل طراحی تا کلیشه سازی است.
حال لازم است در این جا به توضیح مختصری در مورد انواع طرح ها در چاپ بپردازیم

انواع طرح های چاپی

در صنعت چاپ فلکسوگرافی سه رده وجود دارد که انواع طرح های چاپی را پوشش می دهند :
١-کارهای خطی (Line art)
٢-کارهای ترامه (Screen art )
٣-کارهای ترامه تصویری (Process art )

کارهای خطی :
کار خطی، طرحی است شامل حروف(type)، خط(line) و یا تنپلات(solids) خود حروف شامل الفبا، اعداد و علائم می شود. حروف را می توان در انواع اندازه ها و سبک ها چاپ کرد و خط ها می توانند منحنی یا صاف ، یا طولی و عرضی باشند. خط ها اغلب نقش کادر را در چاپ تصویری به عهده دارند. تنپلات ناحیه ای است که پوشش مرکب در آن کاملاً پر است. یعنی صد در صد سطوح آن رنگ است.

کارهای ترامه ساده :
کار ترامه طرحی است تک رنگ یا چند رنگ تفکیکی، که از کنار هم قرار گرفتن ترام دو یا چند رنگ، رنگ دلخواه شکل می گیرد. در کار ترامه چاپ طیف رنگی با تغییرات تدریجی و پیوسته (Nuance ) در یک واحد چاپ میسر است. کار ترامه را به خاطر نشان دادن تن های مختلف رنگ، گاهی کار Tone work نیز نامیده اند.

کارهای ترامه تصویری :
کار ترامه تصویری را از اورژینال های عکس و اسلاید و یا نقاشی و آرت ورک با رنگ های متنوع، به روش تفکیک رنگ، و به صورت فیلم های جداگانه برای چهار رنگ تهیه می کنند. این فیلم ها به صورت ترامه است و در آن تغییرات رنگ با درصد ترام معین می شود. کار تصویری پرزحمت ترین نوع چاپ فلکسو است زیرا تعیین و تنظیم ویژگی های فنی آن بسیار دشوار و دقیق بوده و ارائه کاری مطلوب در آن بسیار مهم است.

نرم افزارهای تخصصی برای پیش از چاپ فلکسو

موفقیت های به دست آمده در چاپ فلکسو، اساساً به دلیل گسترش کاربرد فناوری های الکترونیک و کامپیوتر در صنعت چاپ و پیشرفت سریع این علم است. شیوه کاربرد نرم افزارهای کامپیوتری پیش از چاپ فلکسو از اواخر دهه ٧٠ هنگامیکه ابزارآلات مکانیکی و الکترونیکی به کارگرفته شدند، به طور قابل توجهی تغییر یافت. از زمان استفاده از فونت های دستی قدیمی، ماشین آلات چاپ و پلیت های منیزیمی یا دیگر انواع پلیت برای ساخت یک پلیت چاپ پلیمری، اتفاقات زیادی در صنعت چاپ به وقوع پیوست. همه این عوامل باعث می شدند تا عمل چاپ فلکسو به سهولت انجام پذیرد و همین مسئله باعث شده بود که سال ها چاپ فلکسو را به نام ” potato stamping” بخوانند، به طوری که برخی از شرکت های چاپ از این طریق به نتایج قابل توجهی دست یافتند.
ما هم اکنون در عصر الکترونیک به سر می بریم و حتی ابزارآلات غیر ضروری باید دیجیتال شوند. بازگشت به روزهای قدیمی غیر ممکن است چرا که شرکت های دست اندرکار چاپ، دیگر از همان تعداد کارگر آموزش یافته (ماهر) گذشته برخوردار نیستند و ما عادت کرده ایم که همه کارها را با استفاده از ماشین آلات انجام دهیم. امروزه شرکت ها و بخش های مختلف چاپ، نیاز به کارکنانی ترجیحاً با اطلاعات کافی در خصوص چاپ فلکسو، مثلاً یک کارشناس فلکسو گرافیک با دانش اندکی در خصوص کامپیوتر دارند.
بازدید از یک شرکت چاپ یا چاپخانه به معنی مواجهه با تعدادی از کامپیوترها، سیستم های عامل، اسکنرهای سیلندری یا تخت، ریپ ها و … است که در بخش تولید فایل های گرافیکی بنا نهاده شده اند و آماده اند تا به واحد کامپیوتر به پلیت فلکسو یا سیلندر حکاکی شده به وسیله لیزر یا هر واحد تولید فرم چاپ فرمان دهند.

کدام نرم افزار برای پیش از چاپ فلکسو مناسب تر است ؟

سهولت و قابلیت اجرای عملیاتی نظیر اعوجاج ، روی هم خوردن رنگ ها و تکرار در عرصه پیش از چاپ فلکسو، در نرم افزارهای مختلف متفاوت است. به همین دلیل انتخاب نرم افزار مناسب یا ترکیبی از چند نرم افزار، در ابتدای کار پیش از چاپ اهمیت بسزایی دارد.
انتخاب یک نرم افزار مناسب، کلیدی برای رسیدن به موفقیت در قسمت پیش از چاپ می باشد. این امر برای کلیه روش های چاپی به خصوص چاپ فلکسو بسیار صادق است. در چاپ افست نرم افزارهای نشر با کیفیت خوب در کنار نرم افزارهای عکس و آرشیو به کار می روند و ترکیب آن ها کارهای پیش از چاپ افست را بسیار سهل و آسان می سازد. بعضی از نرم افزارها با استفاده از علائمی که جای برش عکس ها را نشان می دهند، به راحتی می توانند محل قرارگیری عکس ها را روی پلیت مشخص سازند. ولی در چاپ فلکسو مسائل متفاوت است.
پیش از چاپ فلکسو مشابه پیش از چاپ افست نمی باشد، به این دلیل که روی هم خوردن رنگ ها در چاپ فلکسو به دقت بیشتری نیاز دارد. به علاوه کارهایی مانند اعوجاج، تکرار طرح، روی هم خوردن رنگ ها،چاپ تک رنگ اضافی و محل قرار گیری عکس ها همگی از حساسیت فوق العاده ای برخوردارند. سؤال اینجاست که با این همه حساسیت و ظرافت در پیش از چاپ فلکسو، چه باید کرد و از چه نرم افزاری استفاده نمود؟
امروزه در بازار، نرم افزارهای مخصوص پیش از چاپ اعم از افست یا فلکسو، چند نرم افزار اصلی وجود دارند که از کاربرد و محبوبیت زیادی برخوردارند و در عین حال به راحتی قابل انعطاف با فلکسو می باشند.
برنامه های شناخته شده دم دستی شامل فوتوشاپ، ایلاستریتور، ایندیزاین، فری هند، کورل دراو و غیره هستند وذ دیگر برنامه ها همچون کوارک اکسپرس و ادوبی تراپ وایز و نیز برنامه های بزرگتر و پیشرفته تر همچون برنامه های بر گرفته ازآرت پرو و دالیم توئیست را می توان به عنوان نرم افزارهای چاپ نام برد. گرچه به نظر می رسد این نرم افزارها یه دلیل نیاز به کاربرانی مسلط به همه آن ها، در حال کنار رفتن هستند.
کوارک اکسپرس در شرایطی، حاکم بازار چاپ و نشر است که تصویرسازی و اسکن کردن از اهمیت بیشتری برخوردار باشد، نه خلق یک فایل گرافیکی و کارکردن روی آن. کوارک امکانات حروف چینی بسیار عالی دارد، گر چه در کار با رنگ ها و امکانات روی هم خوردن رنگ ها ، برای کنترل کار کمی ضعف دارد. بنابراین طراحان معدودی از این نرم افزار برای کارهای پیش از چاپ فلکسو استفاده می کنند.
ادوبی تراپ وایز می تواند کار با فایل هایی که در محیط فری هند یا فتوشاپ ایجاد شده است را در محیط کوارک اکسپرس عملی سازد، ولی بدون تردید این کار یک کار وقت گیر و نامناسب برای ایجاد فیلم های نهایی است. این نرم افزاردر حقیقت یک راه حل برای تهیه نهایی فایل های تصویری است که توسط نرم افزارهای دیگر ساخته شده است.
” پلاگین ها ” نرم افزارهایی هستند که توجه بسیاری را به خود جلب نموده اند و جالب تر اینکه بدانیم تعداد زیادی از اشخاص به طور مداوم برای ساخت و آزمون این پلاگ این ها و برنامه های گروهی کار می کنند.
شرکت های بزرگی چون اسکوگرافیک، کرئو و اینکلاسوس در حال تولید ابزارآلاتی هستند که بتوانند در برنامه های شناخته شده به کار برده شوند تا سرعت، کارآیی، عملکرد و تطابق آن ها را بالاببرند. به نظر می رسد که در حال حاضر جهان گرافیک از فرمت های PDF ، استفاده زیادی می کند.
از نظر james R. kadlec مدیر شرکت Advanced Prepress Graphic Ink که تخصص اصلی او، تهیه پلیت و تفکیک رنگ برای کار فلکسو است، بهترین نرم افزار پیش از چاپ فلکسو ترکیبی از ماکرومدیا فری هند و ادوبی فتوشاپ می باشد. انتخاب دوم او ترکیبی از ایلاستریتور و فتوشاپ است. و بالاخره ترکیبی از کوارک اکسپرس و فتوشاپ ، فری هند و ایلاستریتور، سومین انتخاب او را تشکیل می دهد. کارآیی نرم افزارهای فوق سال ها در شرکتی به نام Advanced Prepress Graphic Ink کار شده و مورد تأیید می باشد.
بعضی از اپراتورهای فلکسو نیز گاهی از کورل دراو برای پیش از چاپ فلکسو استفاده می کنند. نرم افزار ادوبی پیج میکر نیز یک نرم افزار محبوب برای انتشار و صفحه بندی است و برای فلکسو زیاد مناسب نیست، چون قابلیت اعوجاج و روی هم خوردن رنگ ها در آن زیاد مطلوب نیست. با این مقدمه بهتر است که اصلی ترین نرم افزارهای پیش از چاپ فلکسو را مورد بررسی قرار دهیم و متناسب با نیازهای چاپ فلکسو آن ها را ارزیابی نماییم. در ابتدا لازم به ذکر است که بیشتر این برنامه ها برای محیط ها و کامپیوترهای مشابه MAC طراحی شده است، ولی امروزه تعداد زیادی از سازندگان نرم افزارها، انواع منطبق با کامپیوترهای شخصی را روانه بازار کرده اند تا در بازار چاپ حضور بیشتری داشته باشند.

ماکرو مدیا فری هند Macromedia Freehand

این نرم افزار یکی از مهم ترین نرم افزارهای خاص پیش از چاپ است. اصلی ترین دلیل این ادعا، کاربری آن برای تصویرسازی می باشد. سهولت نوشتن حروف، دقت در طراحی و تصویرگری، قابلیت اعوجاج، روی هم خوردن رنگ ها، قابلیت گرفتن خروجی با رنگ های تفکیک شده، دارا بودن رنگ های پنتون جزو امتیازات فری هند می باشد.
فری هند کاملاً قدرت خوب ایلاستریتور را دارد و در عین حال از سرعت تفکیک عالی رنگ و تصویرسازی کوارک اکسپرس نیز برخوردار است. این دو مشخصه بارز فری هند سبب می شود تا از تعداد فایل هایی که نیاز به ذخیره سازی یا کپی دارند، کاسته شود. چگونه این کار عملی است؟
در فری هند کلیه کارهای طراحی و متن در یک فایل قابل انجام است. اسکن هر تصویر در۵ فایل با فرمت Desktop Color Separations ) DCS) نگه داری می شود، فقط کافی است که این فایل ها به هم ضمیمه و چسبیده شود تا یک فایل واحد و کامل را تشکیل دهد.

ادوبی ایلاستریتور Adobe Illustrator

این نرم افزار دنیای بزرگ و پیچیده ای از امکانات تصویرسازی را در مقابل صنعت چاپ گشود. ایلاستریتور تقریباً توانایی انجام تمام کارهایی که ماکرومدیا فری هند می تواند انجام دهد را دارد، ولی دارای چند ضعف می باشد.
این نرم افزار برای کار کردن با متن کند است، به خصوص زمانی که اسکن کردن هم در میان باشد. گر چه در نرم افزار ایلاستریتور، می توان طراحی و حروف چینی و اعوجاج انجام داد و خلاصه با تصویر مانند فری هند کار کرد، ولی روشی که ادوبی در این نرم افزار برای اسکن و چاپ کردن به کار می گیرد، به طور قابل ملاحضه ای کندتر از روش اسکن و چاپ فری هند می باشد.

ادوبی فتوشاپ Adobe Photoshop

فتوشاپ محبوب ترین نرم افزار پردازش تصویر، برای کلیه روش های چاپی می باشد. گرچه این نرم افزار در ابتدا برای اسکن کردن و روتوش عکس ها به کار گرفته می شد، ولی طراحان و هنرمندان، این نرم افزار را به خاطر امکانات فوق العاده و عالی در رنگ آمیزی، بسیار به کار می گیرند.
البته فتوشاپ برای حروف چینی و طراحی ساخته نشده است. این نرم افزار برای حروف ظریف، رزولوشن کمی دارد، گر چه رزولوشن برای تصاویر و عکس های پر جزئیات، بسیار بالا می باشد. از طرف دیگر فتوشاپ به معنای واقعی، جعبه ابزار خوب برای کلیه کارهای اسکن از قبیل تغییر اندازه، چرخش، تصحیح رنگ و روی هم خوردن رنگ ها می باشد. هنگامی که یک عکس در فتوشاپ از لحاظ اندازه و رنگ آماده شد، می تواند در یک فرمت از چند فرمت متنوع دستگاه نگهداری شود. دو فرمت بسیار خوب برای نگهداری فایل ها TIF و EPS نام دارند.

کورل دراو Corel Draw

این نرم افزار قابلیت های پیچیده و بسیار زیاد برای اسکن کردن، تصویرسازی و حروف چینی دارد. از طرف دیگر به دلیل قدرت نرم افزار در انجام کارهای مختلف، از سرعت آن کاسته شده است. متأسفانه به دلیل همین پیچیدگی کورل دراو، قدرت قابل توجه این نرم افزار هیچ گاه به شایستگی شناخته نمی گردد. در حال حاضر تعداد معدودی از دفاتر تبلیغاتی و خدماتی با کورل دراو کار می کنند، گرچه کاربران ماهر با این نرم افزار می توانند کار کنند ولی تعداد آن ها نیز رو به کاهش است. یکی از امتیازات منحصر به فرد کورل دراو این است که یک اپراتور می تواند، یک فایل فری هند یا ایلاستریتور را که شامل شکل های نامنظم است و باید دورش تیغ بخورد را به فرمتی تبدیل سازد که بیشتر سازندگان تیغ های برش روتاری از آن استفاده می کنند.

معرفی کلیشه چاپ فلکسو و روش ساخت آن

فلکسوکاران و دست اندرکاران چاپ فلکسو نیز از کلیشه مرغوب و بی عیب، به عنوان مهم ترین عامل در کیفیت چاپ نام می برند. به همین خاطر چاپخانه ها بسیاری از مشکلات مربوط به کیفیت چاپ را به مرحله کلیشه سازی و پیش از چاپ نسبت می دهند. اما کلیشه سازی هم، چه در واحدهای مستقل، چه آنها که در جوار چاپخانه ها فعالیت دارند، علیرغم فقر منابع و نبود آموزش، ظرف سال های اخیر پا به پای رشد و ارتقای کیفیت چاپ و لفاف، از پیشرفت قابل توجهی برخوردار بوده است.
اغلب کلیشه سازان با جست و جو و مطالعه منابع علمی، تجربه و آزمون و خطا و تبادل نظر با چاپخانه ها، کمبودها و ضعف های خود را برطرف کرده و به رموز و فنون کلیشه سازی کم و بیش پی برده اند.
پیشرفت‌های‌ تکنولوژیک‌ به‌ تازگی‌ نیروی‌ محرکه‌ مضاعفی‌ برای‌ رشد‌ چاپ‌ فلکسو‌ به‌ خصوص در‌ بخش‌ پیش‌‌ از‌ ‌چاپ،‌ به وجود آورده‌ و این بخش، در چارچوب فن آوری فلکسوگرافی بیشترین رشد و توسعه را داشته است. کلیشه‌های‌ جدید می‌‌توانند‌ تأثیر‌ شگرفی‌ بر‌ بازار‌ بگذارند.‌ این‌ کلیشه‌ها‌ با‌ استفاده‌ از‌ فن‌آوری‌ کامپیوتر‌ به‌ کلیشه‌ ظاهر‌ می‌‌شوند‌ و‌ کیفیت‌ بسیار‌ خوبی‌ ارائه‌ می‌‌دهند.‌ کلیشه‌هایی‌ نیز‌ عرضه‌ شده‌اند‌ که‌ تصویر‌ را‌ مستقیماً‌ بدون‌ استفاده‌ از‌ فیلم‌ یا‌ لایه‌ مشکی‌ که‌ در‌ حال‌ حاضر‌ استفاده‌ می‌‌شود،‌ روی‌ پلی‌مر‌ منتقل‌ می‌‌کنند.
گردش کار دیجیتال به چاپکاران فلکسو این امکان را می دهد تا کار را هرچه زودتر و در اسرع وقت به ماشین چاپ منتقل کنند و از این لحاظ فلکسوکاران نسبت به چاپکاران گراوور مزیت بیشتری دارند.
سیستم های دیجیتال و از راه دور برای تولید آرت ورک نمونه گیری و انتقال داده ها برای تولید پلیت باعث شده تا بتوان کار را برای چاپ فلکسو در هر گوشه از دنیا تولید کرده و برای چاپ به گوشه دیگر دنیا ارسال کرد. در سال ١٩٩۵ اولین سیستم کلیشه سازی دیجیتال به نمایش گذاشته شد.
در چاپ فلکسو دو سیستم ظهور کلیشه وجود دارد. اولی سیستم آنالوگ و دومی سیستم پلیت ستر است که مستقیماً روی کلیشه فتوپلیمر حکاکی می کند. از این طریق هزینه ظهور کلیشه تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند.
دو شرکت BASF و DUPONT بزرگترین تولیدکنندگان سیستم های کلیشه سازی و کلیشه در جهان هستند. نوآوری‌ دیگر‌ اسلیو‌ است‌ که‌ هم‌ برای‌ کلیشه‌ و‌ هم‌ نوردهای‌ آنیلوکس‌ کاربرد‌ دارد.‌ این‌ نوآوری‌ها‌ همراه‌ با‌ پیشرفت‌هایی‌ که‌ در‌ زمینه‌ ماشین‌ چاپ‌ رخ‌ داده‌اند،‌ زمان‌ آماده‌سازی کار چاپی‌ را‌ کاهش‌ داده‌ و‌ از‌ این‌ طریق‌ در‌ زمان‌ و‌ هزینه‌ صرفه‌جویی‌ می‌‌کند.

کلیشه چاپ

کلیشه فتوپلیمر :
کلیشه های فتوپلیمر پیشرفته ترین کلیشه های چاپی هستند. این کلیشه ها جایگزین کلیشه های لاستیکی قدیمی شده اند. جنس این کلیشه ها از پلیمری است که حساسیت ویژه ای به نور دارد و مشخصات شبیه اما نه یکسانی با لاستیک دارد. دلایل گوناگونی موجب افزایش استفاده از کلیشه های فتوپلیمر شده اند:
– بسیار بزرگ هستند. یک ورق کلیشه می تواند ابعاد ١۴٠ در ٩٠ سانتی متر ساخته شود.
– آستری[۶] نازک و محکمی دارند که مانع از کش آمدن یا قوس پیدا کردن کلیشه می شود. این خاصیت خود سبب میزان و تنظیم کردن دقیق چاپ است.
– نیازی به کنده کاری و گراوور سازی کلیشه نیست و این امر موجب آسان تر شدن جریان آماده سازی کلیشه می شود.
– ضخامت کلیشه های فتوپلیمر بزرگتر، هموارتر و یکنواخت تر از کلیشه های لاستیکی بزرگ هستند.
کلیشه های فتوپلیمر با فرآیند نوردهی[۷] با استفاده از نور ماورابنفش و شستن زمینه با حلال های خاص ساخته می شوند.
فرآیند ساخت آن به شرح زیر است :
مدت کوتاهی پشت کلیشه فتوپلیمر را نوردهی می کنند، تا ثبات کلیشه افزایش یابد. نگاتیو فیلم را روی کلیشه خام فتوپلیمر قرار می دهند. فیلم نگاتیو نیز مانع از نفوذ پرتو ماورابنفش در بخش های غیر چاپ پذیر فتوپلیمر می شود. این بخش ها با حلال های مخصوصی با فشار و استفاده از برس، شستشو می شوند و در نهایت کلیشه با مناطق تصویری برجسته ایجاد می شود. سرانجام طی جریان خشک شدن، حلال های باقی مانده کلیشه تبخیر می شوند. دوباره کلیشه در مقابل نور یووی قرار می گیرد و پس از آن کلیشه را تحت نور uv-c قرار می دهند تا فعل و انفعالات کلیشه به اتمام رسیده و کلیشه ثابت و غیر قابل تغییر شود. به عملیات فوق after-treatment گویند. لازم است جنس پلیت این نوع چـاپ به گونه ای انتخاب شود که توسط مرکبـها، خورده یا آماسیده نشود. پلیت ها توسط یک فیلم دو طرف چسبدار روی سیلندر متصل می شوند، همچـنین در فرم های استوانه ای نیز (تکنولوژی اسلیو ) تولید می شوند.

پلیت یک لایه
لایه زیرین برای تثبیت و استواری پلیت تعبیه شده، ازپشت نوردهی می شود تا سفت شود، لایه محافظ را برداشته و پلیت را نور داده و شستشومی دهند. برای سفت شدن باقیمانده، آن را زیر نور یووی قرار می دهند. برای دقت lpi ١۵٠ از پلیت های ٢-٣ میلی متر استفاده می شود.پلیت های ضخیم تر ۵-۴ میلی متر برای چاپ کارتن مناسب هستند.
پلیت چند لایه
برای رسیدن به کیفیت بالای چاپ هافتون از این پلیت استفاده می شود. وجود لایه پایه از دفرمه شدن لایــه برجــسته که نـازک اسـت جلوگیری می کند. درحین سوار کردن پلیت روی سیلندرهیچ کشش طولی روی نمیدهد.
پلیت CTP
لایه مشکی جاذب اشعه لیزر، اشعه ١۶٠۴ نانومتر لیزر را جذب می کند و توسط آن حکاکی می شود.این لایه در حقیقت نقش نگاتیو فیلم را دارد. لایه پایه باعث استواری پلیت می شود. وجود لایه پایه در پلیت چند لایه که از دفرمه شدن پلیت جلوگیری می کند، برتری آن را نسبت به پلیت تک لایه نشان می دهد.

کلیشه سازی فلکسو به روش دیجیتال :
تهیه کلیشه فلکسو به صورت دیجیتال یا همان CTP فلکسو، از سال ١٩٩۵ در اروپا و آمریکا متداول شده است. در واقع اولین تکنولوژی ظهور دیجیتال برای کلیشه های فلکسو در دروپای ٩۵ به نمایش در آمد. این دستگاه Cyrel Digital Imager یا به اختصار CDI نام داشت.
از ابتدای نمایش این محصول چنین پیش بینی می شد که استقبال بازار از آن بسیار قابل توجه باشد و بالاخره همکاری بین دو کارخانه مهم سازنده تجهیزات پیش از چاپ فلکسو، یعنی دوپونت سازنده پلیت های مخصوص فلکسو و بارکو سازنده تجهیزات الکترونیک باعث شد تا در این عرصه گام های بلندی برداشته شود. از آنجا که این تکنولوژی جدید باعث افزایش کیفیت چاپ و یکنواختی چاپ در تیراژهای زیاد می شد، به سرعت در بازار مصرف جایگاه ویژه ای باز کرد. به طوری که بیش از ١٠٠ واحد بارکو در چاپخانه های دنیا نصب و راه اندازی شد که بیشتر آن ها برای تولید پلیت(کلیشه فلکسو) برای چاپ لفاف های بسته بندی به کار می رود. به علاوه در بازار چاپ مقوا که از پلیت های نازک استفاده می شود، چاپخانه ها تمایل زیادی برای استفاده از این تکنولوژی از خود نشان داده اند.
شاید بزرگترین دلیل پیشرفت چاپ فلکسو، ظهور پلیت های دیجیتال بوده است. این روش تهیه کلیشه را “تهیه پلیت دیجیتالی مستقیم” می نامند. در این فرآیند دیجیتالی و یا CTP ، یک رایانه به کمک ریپ انتقال، تصویر اسکن شده و یا تولید شده در کامپیوتر را که به شکل یک تصویر ترامه سیاه است، به پوشش حساس روی پلیت مستقیماً هدایت می کند، سپس این لایه در مقابل نور یووی قرار داده شده و پردازش می گردد. حذف فیلم در فرآیند ساخت پلیت منافع مهم بسیاری در بر دارد.
بهترین کیفیت پلیت ها هنـگامی بدست می آید که عمل برجسته سازی توسط لیزر، روی پوشــشی از ” الاستومر” صورت گیرد. در این حالت قدرت ایستایی پلیت ( توسط شیب عمودی که در راس دیواره دارد) بالا می رود و هم چنین از چاقـی ترام نیز تا حد زیادی هنگام چاپ جلوگیری می شود.
” یان هول” مدیر توسعه بازار شرکت اسکوگرافیک بزرگترین تولید کننده سیستم هایCTP و سایر سیستم های پیش از چاپ در جهان می گوید:” این امر منافع کنترل دیجیتالی را بر فایل های پیش از چاپ و گردش کاری فراهم می کند و اصلاح تصویر را توسط کلیک ماوس یا فشار کلید میسر می سازد. این امر مشکلات خراش ها، ذرات غبار و نقایص فیزیکی بر روی فیلم را رفع می کند.”
مهم ترین مزیت فلکسوگرافی دیجیتال، بهبود در کیفیت نهایی تصویر به واسطه شکل گیری بهتر ترام ها میباشد و این پیشرفت، به واکنش پلیت در برابر فرآیندهای متفاوت مربوط است. در روش آنالوگ یا سنتی، فیلم زیر یک فریم و در خلا نگاه داشته می شود تا از تماس دقیق فیلم و پلیت اطمینان حاصل شود. فقدان هوا در فریم مخصوص، فرآیند جفت شدن متقابل را سرعت می بخشد و به شانه های ترام شیب ۴۵ درجه ای می دهد. ولی در فرآیند دیجیتال، پلیت در معرض هوا بوده و شانه ترام بیشتر از٨٠ درجه باریک می شود.
پلیت های دیجیتالی، ترام های گلوله مانند در برابر شکل آتشفشان مانند ترام های آنالوگ دارند. این امر، چاپ ترام های بسیار ریزتر و دقیق تر را میسر می سازد. پلیت های دیجیتال از نقطه نظر راس، دارای یال زاویه دار نیستند و به همین دلیل چاپ دقیق تری بر جای می گذارند. ترام های دقیق تر، موجب درجه بندی دقیق رنگ ها می شود. پلیت های دیجیتالی می توانند به طور مطمئن سایه روشن های رنگی میان١% تا ٩٨٪ از رنگ کامل را اجرا کنند. ولی این محدوده برای پلیت های آنالوگ با استفاده از فیلم تقریباً ٣٪ تا ٩٣ ٪ است.
در شکل سمت چپ، در حالت شیمیایی، اگر سر پلیت خورده شود، سطح مقطع بزرگتری ایجاد شده و مرکب پخش می شود، در نتیجه مرکب بیشتری نیز مصرف می شود. در شکل سمت راست، با خورده شدن سر پلیت در اثر استفاده مکرر، باز همان سطح مقطع حفظ می شود. در این حالت ایستایی پلیت به علت شیب عمودی بیشتر است.

مقایسه کلیشه های معمولی با کلیشه های دیجیتال در چاپ فلکسو

تهیه کلیشه فلکسو به روش معمولی با استفاده از فیلم، همیشه مزایای زیادی داشته و دارد. مثلاً هزینه تولید آن پائین است، با انواع مواد و کلیشه های مختلف می توان آن را تولید کرد. انواع متنوعی از مرکب ها را با آن کلیشه ها می توان به کار برد. کارهای پیش از چاپ آن به نسبت ساده است و دنسیته رنگی خوبی را ایجاد می کند. البته در چاپ فلکسو به طور ذاتی مشکل چاقی ترام وجود دارد و کیفیت چاپ در تیراژهای بالا ثابت نیست. چاپ فلکسو با پیش از چاپ دیجیتال این معایب را برطرف ساخته است. چاقی ترام بسیار پایدار است و تقریباً در حد چاپ افست می باشد. نوشته های بسیار ظریف و نقوش ریز چه به صورت پوزتیو و چه به صورت نگاتیو کاملاً قابل چاپ هستند. کارهای با ترام دو درصد را می توان به طور یکنواخت روی کلیشه ایجاد و چاپ کرد. با این توضیحات جای تعجب نیست که تمام کارهای فوق سبب گران شدن مراحل پیش از چاپ فلکسو شود. البته کلیشه های خام مخصوص این کار نیز از کلیشه های عادی فلکسو گران تر است. بنابراین قیمت پلیت های تهیه شده به روش دیجیتال از پلیت های معمولی کمی گران تر خواهد شد، ولی با چه اختلافی در نتیجه کار؟
کیفیت بالای چاپ فلکسو با کلیشه های چاپ دیجیتال باعث می شود تا فلکسو دیجیتال بتواند به خوبی از عهده چاپ روی فویل برآید و رقیبی برای گراوور شود. فلکسوی دیجیتال در چاپ روی کارتن هم رقیبی برای چاپ افست تلقی می شود.
امروزه دو نوع دستگاه دیجیتال برای ساخت کلیشه فلکسو وجود دارد. در یک نوع از این دستگاه ها از لیزر یاگ استفاده می شود، مانند دستگاه های بارکو، اوهایو، شیپرز و در نوع دوم از لیزرهای دیودی استفاده می شود. مانند دستگاه های کرئو، سایتکس و میزومکس. نوع اخیر در واقع همان دستگاه های CTP افست است، که با کمی تغییر برای فلکسو به کار می رود. بنابر دلایل و قوانین حاکم بر علم فیزیک و نور، لیزر دیوی برای ساخت کلیشه های فلکسو، کمتر مناسب است. لیزر دیودی قادر نیست که ضخامت های مختلف اجزا را روی کلیشه فلکسو ایجاد نماید. همچنین برای این که یک کلیشه با کیفیت خوب تولید شود، دنسیته قدرت لیزر در شعاع نور آن باید دقیقاً با مشخصات لایه مورد نظر برای حکاکی در تعادل و تناسب باشد. این موضوع در لیزرهای دیودی (لیزر جامد) باعث می شود تا هد تصویرساز، کمی چرخش داشته باشد و کیفیت کلیشه های ساخته شده کمی افت کند.
از طرف دیگر روش های سنتی محاسبه و پیش بینی چاقی ترام یعنی (DGC(Dot Gain Calculation و کالیبراسیون دستگاه ها از دقت کافی برخوردار نبود، که باعث می شد در چاپ فلکسو اشکالات غیر قابل پیش بینی رخ بدهد. برای رفع این مشکلات، بارکو یک سیستم تمام کامپیوتری که ترکیبی ازDGC و کالیبراسیون می باشد، تهیه کرده است. این سیستم به همراه یک فیلم یا پلیت ستر به کار می رود. این سیستم با دقت و صحت زیاد چاقی ترام را محاسبه می کند و قابلیت سازگاری با سیستم های مدیریت رنگ را دارد و به سادگی با هر نوع جریان کاری دیجیتال مرتبط می شود.
بارکو گرافیکز و دوپونت سایرل سیستم کلیشه سازی به نام Bean Qued را ارائه داده اند. این دستگاه برای تهیه کلیشه فلکسو فویل و مقوای کارتن به کار می رود. دستگاه برای تولید تعداد زیادی کلیشه در یک روز طراحی شده است. با این وسیله می توان کلیشه ها را به روش دیجیتال تهیه کرد. به عبارتی با این دستگاه تهیه فیلم، ظهور و کپی یک جا امکان پذیر می باشد.
تکنولوژی Sleeve :
تحولات فناوری منجر به انقلابی در عرصه تولیدات تجهیزات و ماشین آلات فلکسو گردیده که پلیت های اسلیو یکی از آن هاست.
این سیلندر، استوانه ای شکل بوده و دارای یک دیـواره نازک فلزی و سطح خارجی ازماده ی پلیت است. پلیت استوانه ای مدورحکاکی می شود، دراین پروسه اعـوجاج حاصل ازکشش طولی Image setter مستقیماً از طریق یک پلیت که هنگام بستن آن در شکل سنتی حاصل میشود، به وجود نمی آید
دو نوع تکنولوژی اسلیو وجود دارد :
١- پوشش دادن sleeve با پلیت حساس به نور لیزر که دقیقاً اندازه سیلندر بریده شده است و در این حالت sleeve دارای یک شکاف است. کلیشه حکاکی شده را روی اسلیو نصب می کنند و پس از پایان کار کلیشه را به همراه اسلیو از ماشین جدا کرده و نگهداری می کنند.
٢- sleeve های بدون درز، که به روش CTP روی آن ها حکاکی می شود و خود اسلیو به عنوان کلیشه مورد استفاده قرار می گیرد.
استفان کرفت از کمپانی آلمانی روتک یکی از پیشروهای تولید سیلندرهای اسلیو با تولید بیش از یکصد هزار اسلیو در سال است.
استفان کرفت معتقد است که : زمان/ کار= تولید
برای مثال در زمان تغییر سفارشات، اصلاحات و هنگامی که در چاپ پذیری لایه ها مشکلاتی وجود داشته باشد، بهره وری کل در مدت زمانی مشخص پائین می آید. به طور واضح این به آن معناست که اگر تعویض کار سریع تر اتفاق بیافتد و چاپ پذیری لایه ها بهبود یابد، بهره وری نیز افزایش می یابد.

عوامل مؤثر در عملکرد ماشین عبارتند از :

• تغییرات در سرعت رول بازکن
• مرکب های چاپ
• پرش غیر قابل اجتناب پلیت چاپ
• تفاوت ها در جنس سطوح چاپی
• موقعیت نگهداری ماشین های چاپ
• تفاوت درجه ترام گذاری، هم در پلیت چاپ و هم در سیلندر آنیلوکس
• ارتعاش در شاسی ماشین چاپ
• تفاوت در میزان کشش سطح متریال های مختلف

مطابق با گفته استفان کرفت، ساختار معمولی سیستم اسلیو در حال حاضر شامل :
سیلندر هوا، لایه اصلی اسلیو(با پوشش سخت)، لایه استوانه ای فشردنی، اسلیو مبدل به عنوان مثال از جنس کربن، نوار چسبنده و یک صفحه نصب شده است.
اسلیوها در انواع مختلفی ساخته می شوند. جنس آن ها هم از پلیمر یا فایبرگلاس است. یک نوع از آن ها اسلیوهایی هستند که تحت عنوان” تکنولوژی نازک خوانده می شوند. در این اسلیوها برای نصب کلیشه باید از چسب های ضخیم تری استفاده کرد وگرنه در چاپ ناپایداری به وجود می آید.
سیستم دیگر اسلیو با دیواره ضخیم”است. اشکالی که در آن ها وجود دارد این است که در حین کار در سرعت بالا، این سیستم ها موجب ارتعاش می شوند.
” اسلیو های دیواره نازک فشرده” ممکن است در ضخامت های معینی تحت لرزش قرار بگیرند، که این امر می تواند منجر به چاقی ترام در نقاط روشن و کم زمینه شود.
سیستم های “اسلیو دیواره ضخیم فشرده”می توانند به سرعت نصب شوند ؛ با این حال اشکالات آن ها، شامل گرایش به ارتعاش، چاقی ترام نسبتاً بالا و سنگین وزنی است.
اسلیوهای نوع سخت یا ضخیم، روی یک مبدل کربنی(سخت) قادرند تا یک چاپ بسیار ثابت ارائه دهند، ارتعاشات را جذب می کنند و می توانند برای ماشین هایی استفاده شوند که ویژه اسلیو ساخته نشده باشند. با این همه آن ها پر هزینه هستند و در مقایسه با دیگر مبدل ها وزن نسبتاً بالایی دارند. با استفاده از مبدل های کربنی، حتی تحت شرایط سخت به بالاترین سرعت چاپ می توان نائل شد.
اسلیوهای سخت و پس از آن، انواع فشرده برای چاپکاران، منفعت بیشتری دارند و در بیشتر اوقات، عاری از ارتعاش هستند.
شاید بزرگترین مزیت در ماشین های چاپ فلکسو غیر از پلیت های دیجیتال، ظهور پلیت های اسلیو به عنوان جایگزینی برای پلیت بوده است. حکاکی دیجیتال روی سیلندرهای اسلیو آسان تر از پلیت است. از سویی نصب و خارج کردن پلیت اسلیو روی ماشین چاپ فلکسو برای تغییرهای سریع در تیراژهای پائین فوق العاده است. ماشین های با قابلیت تغییر سریع اسلیو، چاپکار را قادر می سازد تا اسلیو را در کمتر از دو دقیقه روی آن سوار کند. در واقع اسلیو کمتر از دو دقیقه به راحتی در گیره مخصوص قرار می گیرد و همه چیز منطبق است، ماشین روشن شده و چاپ آغاز می شود. اسلیوها فقط سریع تر نیستند، بلکه آن ها بهتر نیز چاپ می کنند. به این خاطر که آن ها به شکلی نوردهی و حکاکی شده اند که روی ماشین قرار بگیرند، پس هیچ انحرافی در اندازه و شکل ترام ها در هنگام نصب روی ماشین چاپ صورت نمی گیرد.

کلیشه چسبانی Plate mounting

پس از آن که کلیشه ها به هر یک از روش هایی که در بالا ذکر شد، ساخته شدند آن ها را به روی سیلندر کلیشه می چسبانند. کلیشه چسبانی نخستین گام در دقیق مستقر کردن تصویر چاپی بر روی سطحی است که روی آن چاپ می شود. کلیشه چسبانی را می توان به وسیله دستگاه های گوناگونی از این نوع انجام داد. بسیاری از انواع ماشین های کلیشه چسبانی قادر به ارائه نمونه چاپی از تصویر برجسته روی کلیشه نیز هستند.
نمونه گیری پیش از چاپ[۱۴] فرآیند تهیه چاپ اولیه از کلیشه هاست که با استفاده از آن طرح مورد نظر پیش از چاپ نهایی آزمایش می شود.
مواد مورد استفاده برای چسباندن کلیشه به سیلندر چاپ، قطرهای اصلی و چسبندگی گوناگونی دارند که بالقوه می‌‌توانند باعث انحراف و تغییر اندازه ضخامت کلیشه خام با احتساب ماده آستری آن شود و در نتیجه تأثیر زیادی بر کیفیت چاپ باقی بگذارد. به همین ترتیب، خصوصیات فنی مستقل مواد کلیشه‌چسبانی می‌‌توانند سختی کلی ترکیب کلیشه‌چسبانی را تغییر داده و بر عملکرد کیفی کلیشه تأثیر چشمگیری بگذارند.

مواردی که در کلیشه‌ چسبانی باید کنترل شوند، شامل موارد زیر است :
١- چسب پایه :
این واژه در بخش‌های مختلف صنعت تعاریف مختلفی دارد. در چاپ هاف تن یا تصویری از چسب دوطرفه خیلی نازک استفاده می‌‌کنند که تأثیر کمتری بر کیفیت تصویر می‌‌گذارد. هر چه ضخامت چسب پایه بیشتر باشد تأثیر بیشتری بر وضعیت چاپ دارد. عملکرد کیفی کلیشه به شدت به ویژگی‌های فنی خاص چسب پایه بستگی دارد. این ویژگی‌های فنی عبارتند از چگالی، ضخامت و ویژگی‌های خاص مارک‌های مستقل. چگالی و ضخامت چسب پایه بر چاقی‌ ترام و وضعیت تنپلات‌ها تأثیر دارند. اگرچه سازندگان مختلف ادعا می‌‌کنند ویژگی‌های فنی مشابهی دارند، اما آنقدر تفاوت وجود دارد که تصویر را تغییر دهد.
٢- آستری یا کاغذهای زیرسازی :
فشار تماس کلیشه را با آنیلوکس و لفاف، تنظیم می‌‌کنند. این لایه‌گذاری یا زیرسازی، جبران نقایص کلیشه و ناصافی‌ها و لنگی سیلندر چاپ را تا حدودی جبران می‌‌کند و کاهش چاقی ترام را در پی دارد. همین‌طور هر گونه جهش‌ها و پرش‌های مکانیکی را که اجزای ماشین چاپ به وجود می‌‌آورند، مانند فنر ضدضربه، پشتیبانی و تحمل می‌‌کند.

مشخصات فنی آستری یا کاغذهای زیربندی‌ :

ویژگی‌های کاغذهای زیربندی یا ماده آستری را در زیر ملاحظه کنید:
ضخامت Thickness
هر چه ضخامت کاغذهای زیربندی ضخیم‌تر باشد نیروی جهشی بیشتری به ماشین چاپ وارد می‌‌کند. جنس چسب از فوم است و ضخامت آن متناسب با ضخامت کلیشه خام انتخاب می‌‌شود تا کلیشه به ارتفاع مورد نظر برسد.
چگالی‌ Density
چسب‌ها را معمولاً به چگالی زیاد، متوسط و کم، طبقه‌بندی می‌‌کنند. چسب با چگالی متوسط کلیشه را کم‌تر از چسب با چگالی کم، ‌پرش می‌‌دهد. اگرچه چسب با چگالی کم به‌طور طبیعی چاقی ترام کم‌تر‌ی می‌‌آورد، اما می‌‌تواند در جاهای تنپلات یا قسمت‌ خطی کلیشه ترکیبی سوراخ‌های ریزی ایجاد کند. چسب‌های با چگالی متوسط تنپلات‌ها را هموارتر و نرم‌تر چاپ می‌‌کند اما چاقی ترام زیادی را به وجود می‌‌آورد. چسب‌های با چگالی زیاد برای چاپ تنپلات‌های زیاد مطلوب‌ترین هستند. انتخاب کلیشه هم بر این‌که کدام چگالی چسب‌ها بهترین عملکرد را دارد تأثیرگذار است.
حالت فنری‌ یا ارتجاعی Resiliency
همان طور که ذکر شد جنس این چسب‌ها از فوم‌ است و به دو صورت اسفنجی و لاستیکی ساخته می شوند. فوم های لاستیکی معمولاً قابلیت بهتری دارند و بعد از رفع فشار تماس، دوباره به جای اول برمی گردند. این عمل باعث می‌‌شود چسب در تیراژهای زیاد بادوام‌تر باشد.

تجهیزات کلیشه چسبانی

 تطابق دقیق سوراخ‌ها Pin register
قدیمی ترین روش استفاده از تجهیزات نوری یا آینه ای بوده که دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد.
این روشی فتومکانیکال (نوری مکانیکی) برای بستن کلیشه به سیلندر است. برای اطمینان از دقت در تطابق رنگ‌ها سوراخ‌های ریزی را با مته (دریل) یا منگنه (پانچ) روی فیلم نگاتیو و کلیشه خام ایجاد می‌‌کنند. سپس کلیشه‌های ساخته و پرداخته شده را به‌صورت مکانیکی به گیره‌ای میله‌ای یا میزی می‌‌بندند و کلیشه‌ها به‌صورت جور روی سیلندر کلیشه قرار می‌‌گیرند. این وسیله تنها می‌‌تواند برای کلیشه‌هایی که آستری با دوامی دارند نظیر کلیشه‌های فتوپلیمر به‌کار رود. با این نوع از کلیشه‌چسبانی هر رنگ به‌صورت کلیشه‌ای مستقل بسته می‌‌شود. دقت در این تکنیک از کلیشه‌چسبانی منوط است به توانایی دقیق قرار دادن سوراخ‌های ریز در کلیشه خام. تعیین و تشخیص هم‌راستا بودن گیره‌‌های میله‌ای کلیشه‌ با سیلندر کلیشه در نقطه تماس آن‌ها به صورتی که تطابق دقیق رنگ به رنگ انجام شود، کاری سخت و دشواراست. سرعت و تکرارپذیر بودن در این نوع از کلیشه‌چسبانی نسبت به کلیشه‌چسبانی نوری بهبود یافته است با این حال درجه و میزان دقت آن همیشه ثابت نیست.
ویدیو Video
جدیدترین رویکرد در کلیشه‌چسبانی استفاده از این وسیله است که تنها برای کلیشه‌هایی با مواد آستری بادوام و مستحکم می‌‌تواند به‌کار رود. تطبیق دقیق رنگ‌ها با استفاده از میکروترام‌ها (ده‌هزارم اینچ) که با دقت روی فیلم مشخص می‌‌شوند و به‌طور دایم روی کلیشه چاپ باقی می‌‌مانند، انجام می شود. کلیشه‌چسبانی با تنظیم دوربین‌های ویدیو در موقعیت‌های مأخذ بر پایه قرارگیری ترام‌ها و جای آن‌ها روی فیلم انجام می‌‌گیرد. بزرگنمایی ترام‌ها در مانیتور ویدیو به‌طور معمول ١۴٠ برابر است که از دقت فوق‌العاده در تطبیق دقیق رنگ‌ به رنگ کلیشه‌ها حکایت دارد.

کلیشه‌چسبانی برای تنظیم دقیق فشار Mounting for accurate impression

قبل از چسباندن کلیشه‌های چاپ باید آن‌ها را بازبینی کنیم تا نقصی نداشته باشند و با میکرومتر آن‌ها را اندازه بگیریم تا مطمئن شویم میزان انحراف و خطای ضخامت یا قطر آن‌ها در حد خصوصیات فنی استاندارد است. این هم کار مفیدی است که جای خواندن اندازه ضخامت را روی کلیشه علامت بزنیم تا کلیشه‌چسبان هنگام قرار دادن آن روی سیلندر بتواند آن را مشاهده کند. از آن‌جایی که رسیدن به کیفیت در چاپ فلکسو بسیار وابسته به فشار مساوی و تراز و هموار است، بسیار مهم است که هر فرآیندی را که باعث مغایرت در اندازه کلی ضخامت سیلندر کلیشه چاپ نصب شده می‌‌شود، مورد ارزیابی قرار گیرد. قبل از شروع کار کلیشه‌چسبانی باید سطح لخت رویه سیلندر و محور یاتاقان را برای تشخیص ناموزونی آن و همین‌ طور قطر ثابت آن اندازه گرفت. اگرچه در حال حاضر راهی برای اندازه‌گیری دقیق، قطر ضخامت، چگالی فوم و ثبات چسب پایه وجود ندارد، بازدید آن به لحاظ یافتن عیب‌های قابل مشاهده بسیار حساس و لازم است.

کلیشه‌چسبانی برای تنظیم دقیق رنگ‌ها Mounting for accurate register

این که عملیات کلیشه‌چسبانی طوری انجام شود که به بی‌‌دقتی‌های ناشی از تلرانس تطبیق رنگ‌ها که در حین فرآیند چاپ رخ می‌‌دهد، چیز بیشتری اضافه نکند، بسیار دشوار است. حداکثر تلرانس مجاز در کلیشه‌چسبانی نباید بیشتر از نصف ابعادی که در طرح برای هم‌پوشی رنگ‌ها در نظر گرفته شده است، باشد.

چسباندن کلیشه‌های فتوپلیمر Photopolymer plate mounting

در کارهایی که تطبیق رنگ به دشواری و حساسیت صورت می‌‌گیرد، کنترل دقیق فنی لازم است تا بتوان قطر، ارتفاع و میزان کردن هر سیلندر چاپی را که کلیشه‌چسبانی آن تکمیل شده است، بررسی و تعیین کرد. قطر، ارتفاع و میزان کردن در هر رنگ باید با حداکثر تفاوت داخلی آن (و بسته به هر قسمت چاپی) هماهنگ و جور باشد. تفاوت در میزان ارتفاع هر ماده‌ای که به دور سیلندر هست، از رنگی به رنگ دیگر، موضوع تطبیق دقیق رنگی را پیش می‌‌آورد.

نمونه‌گیری از کلیشه‌چسبانی‌ Mounter’s Proof

سرانجام این مسؤولیت بر عهده چاپکار است تا چاپ را مطابق خصوصیات فنی استاندارد انجام دهد. کاری که نمونه‌گیر کلیشه‌چسبانی انجام می‌‌دهد بررسی و تأیید این نکته است که آیا تراز بودن سیلندر، هم‌مرکزیت و تنظیم بودن آن پیش از رفتن به پای ماشین چاپ حاصل شده‌ است یا خیر. نمونه‌گیر کلیشه‌چسبانی لزوماً بیانگر دقت رنگ نیست، اما در عوض اثبات و تضمین می‌‌کند که تمام عوامل مؤثر در چاپ، مطابق با خصوصیات فنی استاندارد انجام گرفته است. در آن صورت کیفیت تطبیق دقیق رنگ مطابق آن‌چه انتظار می‌‌رود روی ماشین چاپ حاصل می‌‌شود.
در این جا چندین تکنیک و روش اصولی که می‌‌تواند به بهتر چسباندن کلیشه و در نتیجه چاپ بهتر، کمک کند ارایه خواهد شد. با به وجود آمدن استانداردها در مراحل مختلف چاپ فلکسو، شما مسیر خود را به سوی مراحل کیفی جدید هموار می‌‌کنید. در این زمینه، شیوه‌هایی را که تیم کلیشه‌ چسبانی در چاپخانه به‌کار می‌‌برند نباید نادیده گرفت. در ابتدا داشتن یک برنامه برای‌ تجهیزات کار و نیز نگه‌داری و تعمیر آن‌ها، ضروری است. حتی اگر کار کردن با بعضی ماشین‌ها ساده باشد، روش‌ها و کارها باید از یک اپراتور به اپراتور دیگر و از یک شیفت به شیفت بعدی، یکسان و استاندارد باشند. هماهنگ کردن تیم کلیشه چسبانی نیز برای مواجهه با مسایل ضروری است.
نکات فنی که در ذیل می‌‌آید، قابلیت چاپ و نیز کارآیی روش‌های چسباندن کلیشه را به وسیله کاهش اثرات منفی‌ بعضی تغییرات، افزایش‌ خواهد داد.

تمیز کردن کلیشه‌ها و سیلندرها

پشت کلیشه‌های فتوپلیمر باید کاملاً تمیز شود، هر ذره خارجی باید برداشته شود، زیرا اگر آن‌ها بین کلیشه و چسب قرار گیرند روی چسبیدن کلیشه تأثیر منفی خواهند گذاشت. سیلندرهای کلیشه و اسلیوها هم باید به همین ترتیب آماده شوند. هنگام تمیز کردن سیلندرها و کلیشه‌ها، باید قبل از این‌که چسب و یا کلیشه چسبانده شود، وقت کافی برای خشک شدن حلال در نظر گرفته شود. درست شبیه مرکب‌های چاپی که دارای حلال‌های ناسازگار و یا مقادیر زیاد حلال باشند این امر باعث باد کردن کلیشه‌های فتوپلیمر هنگام چاپ می‌‌شود. این موضوع برای چسب‌های فلکسوگرافی نیز صدق می‌‌کند. استفاده از حلال‌های ناسازگار برای تمیزکردن، می‌‌تواند باعث کنده‌شدن کلیشه هنگام کار چاپ شود و یا باعث شود که کلیشه در اتمام کار خیلی سخت جدا شود.
کلیشه‌های فتوپلیمری که با حلال‌های سازگار جدید ساخته می‌‌شوند، باید قبل از این‌که مرحله نهایی ساخت و نوردهی روی آن‌ها انجام شود،‌کاملاً تمیز شوند. همچنین این کار پیش از چسباندن کلیشه روی چسب نیز باید انجام شود. انجام این کار باعث رفع حالت چرب پشت کلیشه شده و از بلند شدن آن هنگام چاپ جلوگیری می‌‌کند.

چسباندن چسب و کلیشه‌

لایه‌هایی که به پشت چسب، چسبانده می‌‌شوند می‌‌توانند کار شما را بهتر و یا بدتر کنند. لایه‌های پوشش‌دار نازک و نامناسب باعث به وجود آمدن حباب‌های هوا بین چسب و سیلندر می‌‌شود. این موضوع می‌‌تواند وقتی که چسب در حال چسبانده شدن به سیلندر است و یا هنگامی که لایه در حال کنده شدن از پشت چسب است اتفاق بیفتد.
متأسفانه، این حباب‌های هوا اغلب تا وقتی که یک تصویر چاپی گرفته نشود،‌ خود را نشان نخواهند داد. که لایه‌های سنگین‌تر با پوشش سیلیکون، خاصیت چسب را پیش از و در خلال چسباندن حفظ کرده، به راحتی بدون این‌که باعث پارگی شود از چسب کنده می‌‌شوند.
سیلندرها و اسلیوها باید تمیز و عاری از برآمدگی باشند زیرا آن‌ها روی کیفیت چاپ اثر خواهند گذاشت. وقتی که تصویر چاپی، فشردگی زیادی داشته باشد، به وجود آوردن برش‌های طولی و عرضی در چسب یا به اصطلاح Zoning پیش از جدا کردن لایه پشت چسب باعث سادگی در کندن چسب بعد از اتمام کار چاپ می‌‌شود.
به بیان ساده‌تر Zoning شامل استفاده از یک چاقوی دقیق برای تبدیل یک قطعه بزرگ از چسب کلیشه به چندین قطعه کوچک‌تر با استفاده از تعدادی از خطوط نشانه روی سیلندر کلیشه می‌‌باشد. این خطوط فرو رفته باعث برش صحیح می‌‌شوند و از شکل‌گیری برآمدگی‌ها و یا خراش روی سیلندر کلیشه جلوگیری می‌‌کنند.
Slip sheet (روش استفاده از باریکه کاغذ) تنظیم کردن کلیشه را وقتی که از دستگاه‌های نمونه‌گیری ویدئویی و تصویری استفاده می‌‌شود، ساده می‌‌کند Slip sheeting . یعنی به ‌وجود آوردن یک پنجره روی چسب کلیشه به وسیله برداشتن یک باریکه افقی از لایه پشت چسب، (با٢ اینچ عرض در پهنای سیلندر). بنابراین تنها مرکز کلیشه با چسب در تماس خواهد بود. هنگامی که کلیشه به درستی و با توجه به رجیسترها قرار داده شد، باقیمانده لایه پشت چسب را برداشته و کلیشه را کاملاً با استفاده از غلطک‌های فشاردهنده به چسب بچسبانید. استفاده از غلطک‌ باعث چسبیدن خوب کلیشه خواهد شد.

عوامل جدا شدن‌ کلیشه Release Agents

سیستم‌ها و روش‌هایی که در ساخت چسب‌های پایه فلکسو مورد استفاده قرار می‌‌گیرند باید بسیاری از نیاز‌ها را مدنظر داشته باشند. این چسب‌ها نباید اجازه دهند که کلیشه در طول چاپ بلند شده و یا حرکت کند. اما در کنار آن باید در اتمام کار از سیلندر و کلیشه جدا شوند. محلول‌ها و اسپری‌های مختلفی به سیلندرهای کلیشه و به پشت کلیشه‌های فتوپلیمر زده می‌‌شود تا شدت چسبندگی چسب را افزایش و یا کاهش دهد. اگر یک عامل برای راحت کنده شدن چسب و یا خود چسب پایه، این اجازه را به کلیشه بدهند که به راحتی جدا شود این علامتی است برای این‌که کلیشه به اندازه کافی محکم نچسبیده است و این مشکل اغلب باعث روی هم نخوردن رجیسترها می‌‌شود.
نکته: وقتی که از یک عامل برای راحت جدا شدن کلیشه استفاده می‌‌کنید باید آن را در یک محفظه عایق نگهداری کنید تا از تغییر آن جلوگیری شود. استفاده از یک قلم مو نقاشی برای زدن عامل می‌تواند باعث عدم دقت کار شود. مخصوصاً وقتی که قلم‌مو به لبه‌ها می‌رسد. استفاده از بطری‌های پمپ‌دار مانند اسپری، پوشش بیشتر و بهتر عامل را سبب شده و از تبخیر زیاد عامل جلوگیری می‌‌کند.

بلند شدن کلیشه plate lift

بلند شدن (plate lift) کلیشه معمولاً به علت تماس حلال و یا مرکب با چسب کلیشه در طول مدت چاپ و یا هنگام شستن کلیشه از چسب و یا چسب از سیلندر کلیشه می‌‌شود. برای رفع این مشکل، لبه های کلیشه باید کاملاً توسط چسب‌های مایع و یا نوارچسب‌های مخصوص عایق‌کاری ‌‌شوند.
این روش برای وقتی که می‌‌خواهیم کلیشه را روی سیلندرهایی با قطر کم بچسبانیم قابل توجه است. پیچیدن یک نوار از پلی اتیلن (LDPE) با پهنای تقریباً ٣ اینچ به‌صورت مارپیچی به دور سیلندرهایی که کلیشه روی آن‌ها چسبانده شده است به بهتر چسباندن کلیشه به چسب و نیز چسب به کلیشه کمک می‌‌کند.
سیلندرهایی که به این صورت پیچیده می‌‌شوند باید در طول مدت یک شب نگه‌داری شوند تا به خوبی چسبیده شوند. از محکم پیچیدن نوار به دور کلیشه باید اجتناب کرد، زیرا ممکن است که به تصویر چاپی صدمه زده شود.
پشت کلیشه‌ها به رفع مشکل بلند شدن کمک می‌‌کند Framing . به معنای این است که لبه‌های پشت کلیشه را به اندازه یک اینچ با یک نوار چسب پوشانده سپس عامل راحت جدا شدن کلیشه را به پشت کلیشه بزنید، پس از گذشت مدت زمان کافی برای خشک شدن آن،‌ چسب‌هایی را که به لبه‌ها چسبانده‌اید، جدا کنید. این لبه‌ها به خوبی هنگام چسباندن کلیشه به چسب می‌‌چسبند. Priming، شامل زدن یک محلول مناسب به لبه‌های کلیشه می‌‌شود. این کار کلیشه را به خوبی چسبانده و از بلندشدن آن جلوگیری می‌‌کند.

جدا کردن کلیشه Demounting

کلیشه‌ها باید هنگام اتمام کار به خوبی شسته شوند. از به‌کار بردن مواد شیمیایی قوی و یا برس‌های زبر باید اجتناب کرد، زیرا این‌ها می‌توانند به تصویر روی کلیشه صدمه بزنند. هر چند که کندن کلیشه یک کار پرزحمت است اما اگر تکنیک‌های مناسب برای آن به‌کار برده نشود، باعث افزایش هزینه‌های قبل از چاپ، یعنی ساخت مجدد کلیشه‌های آسیب دیده می‌‌شود.
هنگام کندن کلیشه باید احتیاطات لازم را به عمل آورد. مخصوصاً وقتی که بخواهیم از آن کلیشه دوباره استفاده کنیم. برای جدا کردن کلیشه‌های فتوپلیمر، ابتدا تمام لبه‌های دور کلیشه را بلند کرده و کلیشه را به‌صورت کامل از سیلندر جدا کنید. قابلیت جدا شدن کلیشه و چسب در اتمام کار چاپ به موارد زیادی بستگی دارد: متدهای آماده‌سازی کلیشه قبل از چاپ، مقدار کار چاپ، مقدار فشردگی تصویرچاپی و درجه حرارت سیستم‌های خشک‌کن ماشین‌ چاپ همگی در این کار دخیل هستند.
هنگام چاپ با کلیشه‌های بزرگ با فشردگی تصویر زیاد، Zoning چسب کلیشه کمک زیادی به جدا شدن کلیشه در اتمام کار می‌‌کند.
روش کار شما در چاپخانه هرچه باشد این نکته را نباید فراموش کرد که کلیشه‌ها و چسب‌ها همیشه باید به محض پیاده شدن سیلندر چاپ از ماشین، پیاده شوند.
سیستم‌های چسب مطمئن، باعث افزایش قدرت چسبیدن در طول مدت کار می‌‌شوند. کلیشه‌هایی که روی سیلندرها رها می‌‌شوند به علت تابش ازن ترک بر‌می‌‌دارند. کلیشه‌هایی که روی اسلیوها نگه‌داری می‌‌شوند باید با یک نوار مشکی پیچیده شوند تا از تابش ازن در امان باشند. کلیشه‌ها را باید در یک مکان خشک و تمیز با درجه حرارت ٢١ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۴۵ ٪ نگهداری کنید.