یکی از پر مصرف ترین مصارف چاپ ليبل، بطری نوشابه هاست. در این جا ما روی یکی از این محصولات که از جدید ترین برندها محسوب می شود و با شیشه های یک نفری و به ویژه لیبل های خوش چاپش، راه خود را باز کرد، تمرکز می کنیم. در این انتخاب، اهمیت دادن صاحبان برند به کیفیت چاپ – دست کم در اوایل کار – بی تاثیر نبوده است.
لیبل ایستک چگونه چاپ می شود؟
لیبل های ایستک با چاپ افست روی کاغذ گلاسه چاپ می شوند، چه در ترکیه، چه در ایران.
سری های اول لیبل های ایستک در کشور آلمان چاپ می شد و بعد کم کم به دلیل هزینه های زیاد تولید و حمل و نقل و نیز بالا رفتن حجم تولید محصولات شرکت و ضرورت کوتاه کردن زمان رسیدن بسته های لیبل از آلمان، تصمیم به سفارش چاپ به ترکیه گرفته شد.
جنس استفاده شده برای ورق ليبل، متالایز است و بهترین روش چاپ بر روی متالایز، چاپ UV است، این لیبل ها با افست UV چاپ می شوند.
چاپخانه هایی هم در ایران هستند که دستگاه چاپ افست UV دارند، اما مساله اصلی، دستگاه پانچ لیبل هاست که از این نظر در ایران محدودیت هایی داریم.
همانطور که گفته شد چاپخانه های بسیاری در ایران می توانند این لیبل ها را چاپ کنند، اما دستگاه پانچ آن را ندارند. به همین علت و نیز از لحاظ کیفیت و به موقع تحویل دادن کار، صاحبان ایستک، سفارش کار به کشور ترکیه را، مسیری مطمئن تر یافته اند.
تعداد رنگ و ماشین چاپ لیبل بطری ایستک و نوشابه
به نظر می رسد در لیبل های چند سال پیش، از رنگ Spot استفاده می شد، ولی حالا این رنگ های اختصاصی کمتر به چشم می خورند.
کار چاپی لیبل های کاغذی چاپ ترکیه در مجموع ۶ رنگ بود. چهار رنگ اصلی برای میوه ها و طرح های روی کار، به اضافه رنگ سفید و یک رنگ Spot برای زمینه که برای هر طعم رنگ زمینه (Spot) خاصی استفاده می شد.
اما در کارهای چاپ شده در ایران به علت ۵ رنگ (به جای ۶ رنگ) بودن دستگاهی که کار با آن چاپ می شود، رنگ زمینه را هم با چهار رنگ اصلی چاپ می کنند.
برای لیبل هایی که روی شیشه چسبانده می شود، از چهار رنگ اصلی استفاده می شود.
رنگ طلایی روی لیبل های کاغذ متالایز، رنگ زرد است که روی متالایز جلوه خاصی پیدا می کند و میزان جلای رنگ به دست آمده به غلظت رنگ و نیز جنس کاغذ، بسته به کارخانه تولید کننده آنها، متفاوت است.
تنوع چاپ، هزینه ها و کشش بازار چاپ روی لیبل بطری نوشابه و ایستک
با توجه به اهمیت بسته بندی در فروش نوشیدنی ها و تاثیر لیبل، این پرسش به جای خود باقی است که چرا برای ارتقای کیفیت چاپ چاره ای اندیشیده نمی شود و دست تولید کنندگان برای هزینه کردن در این زمینه می لرزد؟ آیا خریداران بهای آن را نمی پردازند؟
الان دو محصول نوشیدنی هستند که محتوای آنها در یک کارخانه پر می شود و حامل یک نوع نوشیدنی هستند، اما به خاطر بسته بندی های متفاوتی که دارند، یکی به قیمت پایین تر و دیگری که بسته بندی جذاب تری دارد به قیمت بالاتری (حدود برابر) فروخته می شود.
بنابراین بسته بندی می تواند در فروش کالا تاثیر داشته باشد. اگر امکان این باشد که بسته بندی محصولات با کیفیت بالاتر چاپ و عرضه شوند، هزینه تمام شده خیلی بالاتر نمی رود. اما برای انجام هزینه های بیشتر مانند چاپ خارج از کشور، باید قیمت محصول را بالا برد ولی در ایران قانونی به نام قانون حمایت از مصرف کننده وجود دارد که بر اساس آن کارخانه هایی مثل آر پانوش با ایستک، نمی توانند یکباره قیمت را به طور چشمگیر افزایش دهند.
می توان تصور کرد که برای لیبل هایی که در ایران تولید می شود، متناسب با افزایش قیمتی که در کاغذ تحریر بوده، برای کاغذ متالایز هم افزایش قیمت اتفاق افتاده باشد با این که نرخ جهانی کاغذ ثابت بوده، به علت افزایش قیمت دلار در ایران، واردات کمتر شده و به طبع آن مشکلاتی برای صاحبان ایستک پدید آمده باشد.
برای معاملات با ترکیه نیز چون معامله ارزی است، حالا باید برای داشتن همان میزان لیبل قبلی، چند برابر هزینه شود علی رغم توجه این شرکت و رقابت محصول در بازار، به نظر نمی رسد استاندارد یا گواهی معینی برای چاپ لیبل ها اعمال شود، به طوری که در سایت ایستک ادعا می شود این کارخانه برای تولید محصول، استانداردهای ۹۰۰۱:۲۰۰۰ISO را برای مدیریت کیفیت، ۱۴۰۰۱:۲۰۰۴ ISO را برای مدیریت زیست محیطی و HOSAS 18001-2007را برای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی اعمال می کند. اما درباره استاندارد چاپ، سخنی به میان نیامده است.
گرچه ثبات رنگ در چاپ های متنوع کم و بیش در حد قابل قبولی رعایت می شود، این شرکت از رنگ های اختصاصی برای لیبل بطری ها استفاده نمی کند.
می توان با طبیعت مهربان تر بود
با توجه به حجم بالای تولید بطری های Pet و ضرورت توجه به مسایل زیست محلی، شرکت هایی مثل ایستک باید به فکر محصولاتی سازگار با طبیعت باشند. ایستک مدت ها به بسته بندی شیشه ای وفادار ماند.
شیشه از نظر تجزیه در طبیعت جنس مناسب تری است که استفاده مجدد از آن امکان پذیر است. اما با توجه به تقاضای بسیار زیاد برای بطری های یک لیتری Pet و همین طور بطری کوچک Pet برای اماکنی مثل ورزشگاه ها، زندان ها و … که امکان بردن شیشه به درون آن نیست، شرکت ایستک محصولات با بسته بندی Pet را هم تولید کرده است.
اگر صنعت پتروشیمی خودش محصولی را تولید کند و با قیمت مناسب، در اختیار تولید کنندگان قرار دهند و یا بخشی از هزینه های اضافه شده را دولت به عنوان سوبسید (یارانه) تقبل کند، شاید استفاده از ظروف زیست تخریب پذیر موجه باشد. در غیر این صورت وارد کردن مواد اوليه Pet زیست تخریب پذیر از خارج با این وضعیت، حتی با قیمت های قبلی، به صرفه نیست.
در نتیجه استفاده از چنین محصولی در صورتی امکان پذیر است که مردم از هر لحاظ حاضر به پرداخت بهای آن باشند و این موضوع برای زمانی مناسب است که جامعه مصرف کننده باورهای فرهنگی مسوولانه ای نسبت به محیط زیست پیدا کند و دست کم بخشی از هزینه آن را بپردازد.
بطری های یک لیتری شیشه ای نیستند، بلکه از جنس Pet ساخته می شوند و می توان تاثیر عوامل اقتصادی را در این زمینه دید. اگرچه توان تولید شیشه در حجم یک لیتر وجود دارد، اما به دلیل افزایش هزینه ها از جمله مواد اولیه، توليد، حمل و نقل و غيره، تولید آن توجیه پذیر نیست.
بطری Pet خیلی ارزان تر است. قیمت بطری های شیشه ای ۳۳۰ سی سی طوری است که هر بطری آن معادل ۵/۱ برابر یک بطری یک لیتری Pet می شود. همچنین بطری شیشه ای یک لیتری حتی قیمتی بالاتر از ۳ بطری ۳۳۰ سی سی دارد. بنابراین مشتری ترجیح می دهد که سه بطری شیشه ای بخرد تا یک شیشه یک لیتری. در ضمن رقابت بازار را از لحاظ قیمت نباید نادیده گرفت.
به غیر از مساله هزینه نکته دیگر، سرعت پایین تولید بطری های شیشه ای در مقایسه با بطری های Pet است. بنابراین علی رغم این که شیشه لوکس تر است و موجب ماندگاری بیشتر محصول می شود، به همان دلایل اقتصادی، بعید می رسد که در بازار فعلی بتواند بطری های یک لیتری Pet را از میدان به در کند.
با این استدلال دیگر کسی نمی پرسد چرا محصولات جدید و نیمه لوکس آرپانوش مانند آرپای آب انگور هم در بطری های Pet عرضه می شود. در حالی که این محصول می توانست در بطری های خیلی خوب و لوکس ارایه شود و اگر در آن بسته بندی ها بود، می توانست با کیفیت خوب و قیمت مناسب به فروش برسد.
برای چسباندن لیبل ها به بطری ها از چسب خاصی استفاده می شود و در تماس با آب (خیس شدن)، ليبل به راحتی از شیشه جدا می شود که این امر موجب تسهيل کار باز یافت می شود. استحکام چسب ها خوب است و تا رسیدن به دست مشتری سالم می ماند و فقط با قرار گرفتن در آب گرم، چسب ها، چسبندگی خود را از دست می دهند. عملیات لیبل چسبانی هم در خط تولید با استفاده از دستگاه لیبل چسبانی انجام می شود. شیشه ها را شرکت شیشه سازی تاکستان تولید می کند.
ارتقای کیفیت، شاید وقتی دیگر در پایان پرسشی که مطرح می شود این است که صنعت لیبل چگونه باید رشد کند. جایی که بزرگ ترین مصرف کنندگان لیبل نیازی به ارتقای کیفیت لیبل نمی بینند و برای آن هزینه و سرمایه گذاری نمی کنند، چه انتظاری می توان داشت؟ به نظر می رسد برای تحول در این بخش باید متنظر تولید کنندگان کوچک تر و خلاق تر باشیم.