بسته بندی در ایران

برای جواب دادن به سوال شما، نظر شما را به مصاحبه ای که یک از مجله ها با آقای محسن واضحی (مشاور حوزه بسته بندی و چاپ گروه صنایع غذایی سونیکو- کاله) انجام داده ، دعوت میکنم.
تامین کنندگان کالا و خدمات چاپ و بسته بندی در ایران علی‌رغم تلاش‌هایی که می‌کنند، پاسخگوی همه نیازهای تولیدکنندگان مواد غذایی و محصولات دیگر نیستند چون بر اساس نیازها، مارکت خود را تجهیز نکرده و مواد متناسب با نیاز واقعی مشتریان را فراهم نیاورده اند. همچنین در فرآیند تولید بسته بندی و چاپ خود را ملزم نمی بینند که استانداردهای به روز در دنیا را رعایت کنند کدام مرکز تولید لیوان یا ظروفی که با غذا در تماسند در clean room تولید می شود؟ کدام چاپخانه ها در ایران استانداردهای BRC را دارا هستند؟
شاید بگویید دلیلش این است که سفارش دهندگان (مثل کارخانجات لبنیات) مطالبه ای از آنها ندارند و به کیفیت موجود رضایت می‌دهند چنین نیست برخی از تولیدکنندگان از چالش با تامین کنندگان ناامید شده و به همین دلیل بخشی از سفارش لیبل و کارهای دیگر را به ترکیه سفارش می‌دهند.
چند سال پیش در سمیناری به مناسبت نمایشگاه دروپا یکی از مسئولان بخش چاپ و بسته بندی نستله ایران اظهار می کرد، چون امکانات چاپ و بسته‌بندی مورد انتظار شان در ایران وجود ندارد ارائه برخی محصولات نستله در ایران ممکن نیست در حقیقت محدودیت های بسته بندی مانع اصلی برای ارائه تنوع بیشتر محصولات به بازار شده است واقعاً این سوال بزرگی است که اگر چاپخانه‌ها و تولیدکنندگان فیلم و ماده مصرفی بسته‌بندی به فکر جلب مشتری هستند چرا امکانات مناسب را فراهم می آورند و چرا روش‌ها و فرآیند عملیات خود را بهبود می بخشند و در عوض از رفتن سفارش‌ها به کشورهای دیگر گلایه دارند.
به مشتری بهتر گوش بدهیم.
بحث درباره نقطه ضعف چاپ و بسته‌بندی کشور به تامین تجهیزات محدود نمی شود. در زمینه درک بهتر از نیازهای مشتری و تعامل با مشتری نیز در مواردی شاهد رشد نایافتگی برخی واحدها هستیم تامین خواسته ها مشتری و ترجیح دادن به منافع مشتری زمینه ساز اعتماد بیشتری مشتریان می شود.
متأسفانه ما شاهدیم که بعضی از چاپخانه‌داران و تامین کنندگان بسته بندی های مورد نیاز شرکت‌های تولیدی به جای پاسخگویی به نیاز مشخص مشتری و همراهی با او برای ارتقای کیفیت بسته بندی محصولات شان فقط می‌خواهند محصولات خود را بفروشند.
در مواردی از امکانات موجود هم به خوبی استفاده نمی‌شود مثلاً سخت افزارها و امکانات کافی برای تولید لیبلIML در ایران وجود دارد ولی IML دانش فنی هم لازم دارد که به نظر بعضی صاحب‌نظران مدیران چاپخانه‌ها حاضر نیستند بهای آن را بپردازند. پس از نزدیک به یک دهه تلاش در این زمینه می بینیم هنوز هم این کار با آزمون و خطا و تو هم با اشکال انجام می‌شود.
ما اگر به شرکت کارتون سازی بگوییم کارتونی با فلان مشخصات فنی می‌خواهیم این درخواست را نوعی مزاحمت می داند خود چاپخانه یا کارتون ساز و تامین کننده اطلاعات فنی و تخصصی به ما نمی‌دهد وقتی هم از این اطلاعات می خواهیم تمایل دارند از زیر آن شانه خالی کنند حالا ممکن است برای شرکتی که سالی ۷ الی ۸ میلیارد تومان سفارش دارد کمی به خودشان زحمت بدهند ولی در برابر مشتریان کوچک خود را ملزم به پاسخگویی نمی بینند.
ما نمونه کاری داشتیم که لیبل IML اختلاف رنگی بسیار جزئی با نمونه تایید شده داشته و چاپخانه ترکیه ای تمام آن را مرجوع کرده و دوباره چاپ کرده است در حالی که بعضی از چاپخانه‌داران ایرانی اختلاف رنگ خیلی بیشتر از آن را آزادی می‌دانند و زیر بار آن می روند.
ده ها خط ماشین رول کم عرض فلکسو وارد کشور و در چاپخانه ها نصب شده است اما هنوز نوعی لیبل برای ظروف ترموفرمینگ را نمی توانیم در ایران تولید کنیم.
بعضی از واحدها به جای اینکه هنگام خرید ماشین سراغ مشتریان بالقوه روند و ببینند چه نیازی دارند و بر اساس آن ماشین خریداری کنند ابتدا ماشین را می‌خرند و نصب می کنند و انتظار دارند که مشتریان سفارش خود را با قابلیت ماشین ها تنظیم کنند، این در حالی است که شرکت ترک که تمایل بسیاری برای همکاری دارد می آید و می پرسد کدام کار نوآورانه را دوست دارید انجام دهید تا من بروم ماشین‌آلات لازم را برای آن فراهم کنم؛ بدون اینکه تعهدی برای من ایجاد کند. احتمالاً با چند مشتری دیگر نیز این رایزنی داشته است ما در کشور شرکت‌هایی هستیم که تمایل داریم هر طور شده با تامین کنندگان داخلی خودمان کار کنیم ولی برای بعضی که امکانات را در اینجا نیز مجبوریم از دستگاه های خارجی استفاده بکنیم.
علی رغم تمایل به کار با چاپخانه ها و مراکز بسته بندی ایرانی و حمایت از آنها با این واقعیت هم مواجه هستیم که در بسیاری موارد قیمت کار ترک ها ارزان تر از همکاران ایرانی است علاوه بر آن تفاوت در نحوه انجام کار است چاپخانه ترکیه امروز طرحمان را دریافت می کند چند روز بعد یک پروژه نمونه چاپی می فرستد و پس از تایید در دو هفته کار را چاپ و دایکات شده روانه ایران می کند. همچنین از نظر استاندارد چاپ کیفیت رنگ ،دقت دایکات نحوه تحویل و ارسال کار سعی می‌کند کارها بی عیب و نقص باشد و اگر اشکالی بود بدون چالش بپذیرد من لیبل IML را امروز بخواهم در فلان شهر ایران چاپ کنند باید کارمندی اعزام شود با کلی خرج و برود و برگردد و بعد هم نه چنان نمونه می‌گیرند و نه در مراحل بعد کنترل کیفیت تضمین شده اجرا می‌شود و اعتراض ما را هم نمی پذیرد. متاسفانه کمتر چاپخانه در ایران معروف استاندارد و کالیبره دارد چند چاپخانه سراغ دارید که سیستم مدیریت رنگ در آنها استقرار یافته باشد.
در مرحله چاپ هم همین مشکل را داریم چند تا چاپخانه سیستم تنظیم رطوبت و دما دارند و شما می توانید از ثبات رنگ و یکدستی کار در طول چاپ در هر نوبت مطمئن باشید در زمینه تامین فیلم ماده مصرفی بسته بندی هم مشکلات کم نیست چرا باید فیلم BOPP در ایران ۱۰ درصد گرانتر از قیمت جهانی باشد در حالی که مواد پتروشیمی هم در کشور موجود است؛ چرا تنوع فیلم‌ها به او پی محدود است و برای سفارش هر نوع فیلم دیگر باید کلی هزینه متقبل می‌شویم بسیاری از گرید‌ها در ایران تولید نمی شود.
فراتر از ماشین آلات
ترکیه در زمینه چاپ و بسته بندی بسیار سازمان یافته کار کرده و زیرساخت خوبی فراهم کرده‌اند، چون آنها با کشورهای اروپایی و روسیه کار می کند استانداردهای لازم برای آنها بازار را نیز رعایت می‌کنند بنابراین می‌تواند فراتر از انتظاری که از تامین کنندگان چاپ و بسته بندی در ایران هست به شما پیشنهاد دهند. تقریباً هیچ نیازی در این زمینه نیست که ترکیه نتواند تامین کند ما از کار کردن با ترک‌ها در واقع دو هدف را دنبال کردیم اول اینکه سطح دانش تیم خودمان را بالا ببریم و دوم که به جای تأمین اروپا کیفیت قابل قبول را با قیمتی مناسب تأمین کنیم واقعیت این است که بازاریاب‌ های ترکیه مارکتینگ را بسیار خوب بلدند بدون اینکه ما سراغ آنها به بعد برویم آنها می‌آیند و مذاکره می‌کنند تا به ما در بهبود کیفیت محصولات و یا کاهش هزینه های تامین کمک کنند. این رویکرد موفق از آنها سعی می کند نیازهای مشتری را به خوبی دریافته کرده و برای آن راه حل ارائه دهند.
می بینید که صحبت از تنها یک ماشین یا جدیدترین نیست بلکه تفاوت در فرهنگ بازاریابی است البته فراموش نکنیم آنها در نتیجه تعامل با بازار اروپا خود را ارتقا دادند و خود را بازار اروپا آماده کردم بدهی است چاپخانه‌های ما که وارد چنین بازاری نمی‌شوند، چنین رشدی را نیز تجربه نمی کنند، اما به هر حال چاپخانه‌ها و تامین کنندگان بسته بندی در ایران باید به این جنبه از کار توجه بیشتری داشته باشند.