پنتون چیست ؟
فضای رنگی نسبتاً بزرگی را می توان بر روی صفحه های نمایشگر با سیستم RGB شبیه سازی نمود. این فضای رنگی برای چشم انسان و رنگهای طبیعت بزرگتر از فضای رنگی RGB است. در چاپ به شکل CMYK فضای رنگی قابل شبیه سازی بسیار کوچک می شود و ما هنگام چاپ گستره بزرگی از رنگهای طبیعت را از دست می دهیم. برای بالا بردن فضای رنگی قابل شبیه سازی در چاپ به استفاده از رنگهای Pantone پناه می آوریم.
رنگ های Spot یا پنتون Pantone چیست ؟
رنگ اسپات در واقع رنگ پنجم هست. همونطوری که میدونید چاپ cmyk توسط ۴ رنگ انجام میشه. یعنی ماشین چاپ افست دارای ۴ تا مخزن به رنگهای آبی ، زرد ، قرمز و مشکی هست. حالا بعضی اوقات پیش میاد که شما نیاز به یک رنگ خاص مثل فسفری ، نقره ای ، طلایی یا … دارید. چون این رنگها توی فتوشاپ نمیتونن ساخته بشن ، از رنگ پنجم یا رنگ اسپات استفاده میشه. به این معنا که شما قسمتهایی رو که قصد دارید این نوع رنگ خاص رو داشته باشه توی کار مشخص میکنید و به لیتوگراف میگید که این قسمتها باید رنگ اسپات بشه و نوع رنگ رو هم بهش میگید. بعد چاپخونه خودش اون رنگها رو برای شما با ترکیبات خاصی میسازه و جداگانه براتون چاپ میکنه.
رنگهای Pantone گستره ای از رنگهای ساخته شده ای هستند که جدای از رنگهای CMYK استفاده می شوند . در طیف رنگهای پنتون طلایی ، نقره ای ، فسفری و … وجود دارد. بسیاری از رنگهای پنتون را نیز نمی توان با چهار رنگ CMYK به دست آورد و تنها در برخی موارد رنگی نزدیک به پنتون را می شود با CMYK ایجاد نمود. معمولاً از رنگهای پنتون به شکل تنپلات استفاده می شود.
نیکلاس اولسون، مدیر برند قسمت رول کم عرض در شرکت فلينت گروپ عقیده دارد که تطابق رنگها( colour matching) برای به دست آوردن دقیق رنگ های اسپات، یکی از مهمترین چالش ها در جریان کاری تولید و چاپ انواع بسته بندی مانند چاپ لیبل محسوب می شود.
رنگ در میزان آگاهی و به خاطرسپاری برند محصولات، نقش تعیین کننده ای دارد. بسیاری از لوگو برندهایی که بر روی لیبل ها و بسته بندی ها زده می شود، نیاز به طیف های خاصی از رنگ دارند که توسط رنگ های معمولی و رایج، به دست نمی آیند.
چاپ رنگ اسپات، بر اساس ترکیبات خاصی از رنگ های پایه ای ساخته می شوند و به عنوان قابل اعتمادترین و مهمترین فرآیند بازسازی طیف کامل رنگ ها به شكل دقيق و بدون خطا، شناخته می شود. برای درک طیف رنگی اسپات، اول باید بدانیم که آنها چه چیزی نیستند.
طیف رنگی اسپات چیست ؟
در طیف رنگ های CMYK، چهار رنگ اصلی هنگام قرارگیری بر روی بستر چاپ، در ترکیب باهم، ترام هافتون بسیار ریزی را تشکیل می دهند که با استفاده از خطای دید انسان، طیف پیوسته ای از رنگهای مختلف را به وجود می آورند.
اما در طیف رنگی اسپات، خبری از ترکیب رنگ ها بر روی بستر چاپی نیست. به جای آن، رنگ ها از قبل و طی یک فرمولاسیون مشخص با هم ترکیب می شوند. در فرآیند چاپ با CMYK، برای دستیابی به طیف خاصی از سبز، حین چاپ، ترکیبات خاصی از مرکب زرد و سایان روی هم قرار می گیرند تا رنگ مورد نظر به دست بیاید.
البته در این فرآیند رنگ به دست آمده در ماشین های مختلف، مرکب های مختلف، و کالیبره و تنظیمات مختلف ماشین، ممکن است هنگام چاپ، نتیجه بسیار متفاوتی به دست دهد. اما همین کار با استفاده از مرکب اسپات، می تواند همان طيف سبز را دقيق، و با تغیر ماشین یا هر فاکتور دیگری از چاپ، با ثبات و پایداری عالی چاپ کند.
اما فرآیند تطابق رنگ برای دستیابی به رنگ های اسپات دقیق، یکی از مهمترین چالش ها در جریان کاری تولید کنندگان بسته بندی و لیبل محسوب می شود که مخصوصا در مورد دستیابی به رنگ دقیق اسپات، کار بسیار سختی است. دلیل آن هم این است که هر یک از ما، بسته به شناسه های ژنتیکی و درجه هشیاری مغزی، ممکن است دید رنگی متفاوتی نسبت به دیگری داشته باشیم.
در سال ۲۰۱۶، فلینت گروپ نظرسنجی گسترده ای درباره ی مهمترین عامل بازدارنده تولید در تولیدات ليبل را میان مشتریانش برگزار کرد که نتیجه آن شگفت آور بود؛ مهمترین چالشی که جلوتر از مسائل مهمی مانند ویسکوزیته مرکب و خشک شدن، در صدر اهمیت قرار گرفت، چالش تطابق رنگ ها بود.
موضوع شگفتی آور دیگر آن است که هر اپراتور به طور روزانه، متوسط ۲٫۵ ساعت را صرف تطابق رنگ ها و به دست آوردن رنگ مورد نظر با دقت ۱٫۵ DeltaE می کند.
Delta E چیست ؟
Delta E، عددی است که تفاوت میان دو رنگ را نشان می دهد.
۱ DeltaE نشان دهنده ی کوچکترین و کمترین تفاوت رنگی ست که با چشم غیرمسلح انسان، قابل تشخیص است. پس اعداد کمتر از یک، با چشم انسان قابل تشخیص نیستند و هرچه این عدد بزرگتر می شود، تفاوت میان دو رنگ فاحش تر می شود.
نظرسنجی ها همچنین نشان می دهد که بعضی اپراتورها برای رسیدن به رنگ مورد نظر، حداقل ۷ رنگ و گاها حتی تا ۵۰ رنگ را با هم مخلوط می کنند. اخيرا زمان مورد نیاز برای رسیدن به تطابق رنگی دقیق، به چند علت حتى بیشتر هم شده است. مهمترین علت آن این است که حساسیت این مساله در میان صاحبان برند زیادتر شده است؛ از آنجایی که فاکتور رنگ در طراحی گرافيک امروزی، یکی از مهمترین جنبه های شخصیت بسته بندی و استراتژی فروش محصول محسوب می شود، پایداری و ثبات در آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
دومین دلیل این است که، صاحبان برند مرتبا از طیف های متنوع و وسیعتری در طراحی گرافیک خود استفاده می کنند و متعاقبا طیف های رنگی ناکارآمد را از دایره ی رنگی مورد استفاده خود خارج می کنند تا به این ترتیب، علاقه مندی بازار و مشتری را به محصول خود حفظ کنند. در نتیجه، تولید کنندگان باید بتوانندروزانه به طیف تازه ای از رنگ های سفارشی دست پیدا کنند.
فرمولاسیون رنگ با آزمون و خطا
مراحل تولید یک رنگ یا طیف رنگی به این شکل است که صاحبان برند، ابتدا ترجیحات رنگی مشتریان محصول نهایی خود را شناسایی می کنند، سپس با یک متخصص بازسازی رنگ های پانتون مشورت می کنند و از او، دستورالعمل ساخت رنگ ها را در انواع مات، براق و برای بسترهای پوشش شده و نشده، می گیرند. بعد بر طبق این دستورالعمل های دریافت شده، تولید کننده شروع به ترکیب رنگ های پایه و افزودنی های مختلف برای دسترسی به طیف رنگی مورد نظر خود می کند.
نکته مهم اینجاست که مراجعه به “راهنمای چاپ رنگ پانتون” برای تنظیم رنگ ها از اهمیت اساسی ای برخوردار است. اما در مورد چاپخانه های رول کم عرض و چاپ لیبل، تطابق رنگی باید با سفارش نهایی هماهنگ شود و دلیل عمده ی آن هم این است که بستر کار در سفارشات این صنعت، متفاوت و متنوع است و به دنبال آن، فاکتورهایی که در نتيجه ی نهایی یعنی رنگ چاپ شده تاثیرگذار است هم، متفاوت و متنوع است.
یکی از مهمترین فرایندهایی که به شدت تحت تاثیر این فاکتورها قرار می گیرند و دستیابی به رنگ مورد نظر در آن چالشی تر است، فرآیند چاپ فلسکو است.
در چاپ فلکسو، عوامل مختلف از جمله ویژگی های خود فرآیند، ویژگی های رنگ و پرداخت سطح بستر چاپ در کنار سلول های سطح نورد آنيلوکس و سن مرکبی که استفاده می شود، در انعکاس و جذب میزان نور محیط تاثیرگذار است. به همین خاطر برای دستیابی به یک طیف رنگی ثابت و بدون تغيير در یک سری سفارش مربوط به یک طراحی گرافیکی در بسترها و حتی لیبل های مختلف، به دستورالعمل های مختلفی نیاز است.
یکی از مثال های بارز این موضوع، در خط تولید نوشیدنی یک شرکت هلندی دیده می شود. این شرکت برای چاپ لیبل یک نوشیدنی با ۱۵ طعم مختلف، برای هر طعم از یک طیف رنگی متفاوت استفاده می کند، که این یعنی برای هر طعم نوشیدنی، باید از یک فرمولاسیون رنگی متفاوت استفاده کند.
همچنین هر شيشه از این نوشیدنی، دارای سه ليبل متفاوت است. ليبل جلوی شیشه، دارای گرافیک روشن و شفاف است که نظر مشتریان را به خود جلب کند. برای لیبل پشت شیشه، از یک نورد آنیلوکس با تراکم سلولی زیاد استفاده می شود تا بتواند متون با فونت ریز را با کیفیت و دقت مطلوب چاپ کند. و در آخر در ليبل گردندی شده از رنگ نقره ای به جای سفید استفاده می شود.
در نظرسنجی لنسرکت فایل گروپ مشتریان عقیده داشتند که فرآیند تطابق رنگی، یک فرآیند پیچیده و تصادفی ست که به آزمون و خطای زیادی هم نیاز دارد. خیلی به ندرت پیش می آید که بتوان طیف رنگی مورد نظر را در همان دفعه ی اول به دست آورد که این اتفاق، علاوه بر صرف زمان، باعث هدررفت مرکب و مواد افزودنی بسیاری هم می شود.
همچنین فرآیند تطابق رنگی، از اپراتور تا اپراتور بعدی می تواند بسیار متفاوت باشد که این اتفاق هم، پایداری و ثبات نتیجه را تقریبا غیرممکن می کند. مساله اینجاست که دسترسی به طیف تازه ای از رنگ های پانتون، نیاز به مهارت و تجربه زیادی دارد و بعضی از اپراتورها برای این کار از استعداد بیشتری برخوردار هستند. پس چالش دیگر هم این است که به نظر می رسد باید برای هر شیفت کاری، یک تطابق دھند ہی رنگی حرفه ای و دقیق به کار گمارده شود. و نکته نهایی اینکه، اگر بر طبق گفته های علمی، هر شخصی می تواند با توجه به ویژگی های ژنتیکی خود، درک متفاوتی از رنگ داشته باشد، پس نمی توان معیار کاملا دقیق و یکسانی برای دستیابی به رنگ مشخص کرد و می توان گفت که کار تطابق رنگ، بیشتر به نوعی حدس و گمان شبیه است.
تطابق رنگ قابل اندازه گیری می شود
اما خبر خوب این است که رنگ، به طور ذاتی قابل اندازه گیری ست. محققان شرکت فلينت گروپ با توسعه ی یک فرآیند قابل اندازه گیری که تمام پارامترهای تاثیرگذار در رنگ به چاپ شده نهایی را کنار هم قرار می دهد و بررسی می کند، توانسته اند فرآیند تطابق رنگ را از یک کار حدس و گمانی، به کار علمی تبدیل کنند که برای حفظ پایداری و ثبات آن، دیگر تجربه ی انسانی ملاک نیست.
این فرآیند که Vivo Colour Solution نام دارد، دارای دو سرویس مجزا است: اولین سرویس، Vivo Colour Portal نام دارد که یک پرتال ارتباطی بر پایه ی وب است که ابزار ارتباطی بین مشتریان و سیستم مرکزی رنگ( GCC) را برقرار می کند. سرویس بعدی، Vivo Colour Cloud نام دارد که رنگ مورد نظر مشریان را به فرمولاسیون مرکبی تبدیل می کند که | با استفاده از آن می توان به رنگ مورد نظر در یک ماشین چاپ، دست یافت. در تهیه ی این فرمولاسون، ویژگی های تاثیرگذاری مثل نوع بستر، نوع مرکب و تنظیمات نورد آنیلوکس هم مورد ملاحظه قرار می گیرد.
در ماه جون سال ۲۰۲۰، Vivo توانست تا ۳۵۰ هزار فرمولاسیون مرکب فلکسو را تهیه و ارائه کند که همه ی آنها برای اثبات صحت نتیجه نهایی، در ccc تست شده اند. این فرمولاسون جدید، آمیخته ای از نزدیک به ۲ هزار طیف رنگ هستند که از هفت رنگ پایه شرکت فلینت گروپ، هفت فیلم آنیلوکس و چهار نوع بستر متفاوت به دست آمده اند.
سرویس Vivo Colour Cloud فعلا فقط برای مرکب های یووی فلکسو سازگار شده اما به زودی برای مرکب های پایه آب و یووی افست و اسکرین هم قابل استفاده خواهد بود. بسترهای استفاده شده در این آزمایش، تقریبا ۸۰ درصد از تمام بسترهای کاربردی در تولید ليبل را پوشش می دهد.